Nói hay hơn hay nói

 Thiện Tùng

Đọc bài phát biểu nhậm chức của ông Zelensky, tân tổng thống Ukraine, tôi cảm thấy lý thú. Tôi tìm hiểu thêm về lai lịch của ông, Bách khoa toàn thư mở Wikipedia cho biết: Ông Zelensky sinh ngày 25/06/1978 tại Kryvyi Rih thuộc Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Ukraine (nay là Ukraine). Cha và mẹ ông là người Do Thái. Cha ông là giáo sư, người đứng đầu một bộ phận học thuật về Điều khiển học và phần cứng máy tính, mẹ ông là  là kỷ sư. Ông Zelensky đã sống 4 năm tại thành phố Erdenet Mông Cổ, nơi cha ông làm việc. Khi trở lại Ukraine, ông học trường Ngữ pháp rồi vào học Luật tại trường Đại học Kinh tế Quốc dân Kyiv. Nhưng sau đó ông không hành nghề Luật mà làm diễn viên hài  cho Công ty sản xuất phim truyền hình. Zelensky đóng vai Tổng thống Ukraine trong loạt phim truyền hình 2015 với tựa Слуга народу (Đày tớ nhân dân). 

Đảng chính trị “Đầy tớ nhân dân” ra đời vào tháng 03/2018, do những người ở Công ty sản xuất phim truyền hình sáng lập. Sáu tháng trước khi ông tuyên bố ứng cử, đến ngày 31 tháng 12 năm 2018, ông đã là một trong những người dẫn đầu trong các cuộc thăm dò dư luận. Ông Zelensky đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Ukraina năm 2019 với hơn 70% số phiếu, đánh bại vị tổng thống đương nhiệm Ptro Poroshenko. Dưới đây,Tùng tôi xin tóm lược bài phát biểu nhậm chức Tổng thống của ông Zelensky.

Tân tổng thống Ukraine Vladimir Aleksandrovik Zelensky.

Thế gian thường nói “Nói hay hơn hay nói”. Với bài diễn văn nhậm chức chừng 3 trang giấy khổ A.4, ông Zelensky nói lên những điều mới lạ, thâm sâu…, khiến cho dư luận xã hội đặc biệt quan tâm.

1/ Khi nhậm chức, ông Zelensky nói: “Đây không phải là chiến thắng của tôi mà là chiến thắng của chúng ta… Hôm nay không phải chỉ có mình tôi tuyên thệ mà mỗi người chúng ta đều xem như đã đặt tay lên Hiến pháp và thề trung thành với đất nước Ukraine”. Có nghĩa là: Ông đắc cử Tổng thống là do nhân dân Ukraine bầu chọn. Vì vậy, nhân dân Ukraine hãy sát cánh cùng ông bảo vệ, xây dựng đất nước Ukraine?.

2/ “Xe trước gãy, xe sau phải tránh”, ông Zelensky mỉa mai, được xem như lời đoan thệ với nhân dân Ukraine là mình sẽ liêm chính trên chiếc ghế Tông thống. Ông nói:  Hãy thử tưởng tượng những tiêu đề khủng khiếp trên báo chí: "Tổng thống trốn thuế ", " Tổng thống say rượu lái xe vượt đèn đỏ " hay " Tổng thống đang trộm cắp - ai cũng làm như thế cả! Các bạn có cho rằng đó là điều nhục nhã không ?.

 3/ Nói về thảm cảnh chiến tranh, nguy cơ mất nước, ông Zelensky kêu gọi toàn dân Ukraine họp sức vượt qua khó khăn “Chúng ta có một nỗi đau chung, đó là khi người chúng ta ngã xuống ở Donbas (các tỉnh phía đông Ukraine), khi hàng ngày chúng ta bị mất mát thương vong. Chúng ta lần lượt mất nhà mất cửa, lưu lạc… Rồi người dân chúng ta lại là những công dân đi làm thuê, tìm kiếm công việc ở xứ người. Và cả những người, để thoát khỏi đói nghèo, đành đánh mất nhân phẩm của mình. Chúng ta phải vượt qua những điều này, không phân biệt ai đúng ai sai, thiểu số hay đa số, bởi vì mỗi chúng ta đều là một người Ukraine”.  

 4/ Không dừng lại ở con số 43.816.070 người dân trong nước (1), ông Zelensky kêu gọi 65 triệu dân Ukraine trong ngoài nước hãy có trách nhiệm với quê hương. Đối với những người đã ly hương, Ông kêu gọi: “Đất nước đang cần các bạn! Tất cả những ai mong muốn xây dựng một Ukraine mới, vững mạnh và phồn thịnh tôi đều sẵn lòng trao quốc tịch Ukraine cho các bạn. Đừng đến Ukraine với tư cách là khách, mà hãy đến với tâm thế trở về nhà. Chúng tôi chờ đợi các bạn. Các bạn không cần mang quà cáp lưu niệm gì về từ những đất nước xa xôi, hãy mang về nhà những kiến thức, kinh nghiệm và giá trị tinh thần quý báu. Tất cả những điều đó sẽ giúp chúng ta khởi đầu một kỷ nguyên mới. Hãy đoàn kết lại và thực hiện những điều không thể thành có thể, bất chấp tất cả”.

5/ Sốt ruột vì cuộc chiến ở Donbas, ông Zelensky nói: “Nhiệm vụ đầu tiên của chúng ta là ngừng bắn ở Donbas! Người ta hỏi tôi, thế anh sẵn sàng đánh đổi gì để lấy ngừng bắn? Thật là một câu hỏi kỳ lạ. Thế chúng ta sẽ đánh đổi gì để lấy mạng sống của những người thân chúng ta? Tôi có thể nói rằng, để các anh hùng của chúng ta không còn phải chết, tôi sẵn sàng làm tất cả. Tôi sẽ đưa ra những quyết định phức tạp… Lịch sử là một thứ rất không công bằng. chúng ta không mở màn cuộc chiến tranh này, nhưng chúng ta lại phải gánh trách nhiệm kết thúc nó. Vơi chức vụ của mình, chúng tôi sẽ hy sinh tất cả để làm chuyện đó. Chúng tôi sẵn sàng đối thoại: đầu tiên là đòi trao trả tù binh - quan trọng nhất là con người; tiếp theo là giành lại những phần lãnh thổ đã mất -   Bởi vì cảng Crimea và Donbas đều là lãnh thổ Ukraine. Chúng ta cũng đã để mất cái quan trọng nhất, đó là con người ! Và hôm nay, chúng ta phải đấu tranh giành lại những gì đã để mất”.

6/ Phê phán chính quyền vô trách nhiệm với nước với dân, ông Zelensky nói: “Họ không phải những kẻ xa lạ, họ là chúng ta, nhưng trong suốt những tháng năm qua, chính quyền không cảm thấy họ là người Ukraine. Dầu ban phát cho họ cả 10 cuốn hộ chiếu cũng không làm thay đổi được điều gì. Công dân Ukraine, không phải là ở cuốn hộ chiếu, công dân Ukraine là ở trái tim”.

 Nói về nỗi nguy hiểm khó khăn của Quân đội và Nhân dân, ông nhấn mạnh:

 -  Những chiến sĩ, những anh hùng của chúng ta trên tiền tuyến, cả những người nói ngôn ngữ Ukraine hay ngôn ngữ Nga, tôi biết rõ, ở nơi đó, ngoài mặt trận, không có xung đột và bất hòa, ở nơi đó chỉ có danh dự và lòng dũng cảm... Không thể có một quân đội vững mạnh, nếu chính quyền không trân trọng những anh hùng đang hàng ngày hy sinh vì tổ quốc. Tôi sẽ làm tất cả để các bạn Quân đội cảm thấy mình được trân trọng. Tôi xin đảm bảo: các bạn sẽ nhận được tài chính xứng đáng, đảm bảo nhà ở, nghỉ phép. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ chiến đấu, các bạn và gia đình cũng được đãi ngộ như còn tại nhiệm. Không cần phải nhắc về những tiêu chuẩn NATO, mà chúng ta sẽ tự thực hiện những tiêu chuẩn đó”.

-  Mức phí dịch vụ dân sinh gây sóc (shok), đó là mức lương và trợ cấp hưu trí thảm hại; là giá cả leo thang; là không đủ công ăn việc làm; là dịch vụ y tế mà chỉ có những ai chưa bao giờ phải cùng con nhỏ nằm viện mới ca ngợi; là những con đường chỉ được xây mới và sửa chữa trong trí tưởng tượng của ai đó”.

Bởi vậy, tôi không hiểu nổi chính phủ của chúng ta, những người chỉ biết buông xuôi và nói: "Chúng tôi không thể làm gì được". Không đúng. Các bạn có thể làm được, ít nhất các bạn có thể rời bỏ cái ghế các bạn đang ngồi để nhường chỗ cho những người nghĩ về những thế hệ tương lai chứ không chỉ nghĩ về kỳ bầu cử sau như các bạn. Các bạn hãy từ chức đi, và nhân dân sẽ đánh giá cao các bạn.

 Các bạn không thích những gì tôi đang nói ư? Đây không phải tôi nói đâu, mà đây là lời của nhân dân Ukraine nói. Việc tôi trúng cử tổng thống là minh chứng cho điều đó. Nhân dân đã mệt mỏi bởi những chính khách lọc lõi, những kẻ trong suốt 28 năm đã xây dựng nên một đất nước chuyên ăn hoa hồng, cướp phá, tư lợi cá nhân. Chúng ta sẽ xây dựng một đất nước kiểu khác, nơi mọi người đều bình đẳng trước pháp luật, nơi thực thi những quy tắc minh bạch và trung thực giành cho tất cả mọi người. Để làm được điều đó, tham gia chính quyền phải là những người phục vụ nhân dân. Tôi mong muốn rằng, các bạn không treo chân dung tôi trong văn phòng làm việc của các bạn. Bởi tổng thống không phải là thần tượng, cũng không phải là thánh nhân… Tổng thống không phải là bức chân dung. Hãy treo ảnh các con bạn vào chỗ đó và trước khi quyết định một việc gì thì hãy nhìn vào mắt chúng.

Có lẽ ông Zelensky thấy những gì mình nói đã đủ, ông gút lại: “Tôi còn có thể nói rất nhiều nhưng nhân dân Ukraine không cần lời nói mà cần những hành hành động. Các vị nghị sĩ Quốc hội kính mến ! Các vị ấn định ngày tuyên thệ nhậm chức tổng thống vào ngày thứ Hai, một ngày làm việc. Tôi thấy đây là một điều tốt, nó chứng tỏ rằng các vị đã sẵn sàng làm việc. Vậy thì tôi xin đề nghị các vị:

 + Thông qua “Luật gỡ bỏ quyền bất khả xâm phạm đối với nghị sĩ” / Thông qua luật “Chịu trách nhiệm hình sự về việc làm giàu bất chính” / Thông qua “Luật bầu cử công khai” !

+ Với quyền hạn pháp luật định, tôi tuyên bố: Bãi nhiệm các chức vụ Bộ trưởng quốc phòng, Chủ tịch ủy ban an ninh Ukraine, Chánh công tố Viện kiểm sát Ukraine - Đấy chưa phải là tất cả, nhưng hiện nay là tạm đủ.

+ Các nghị sĩ có hai tháng để thông qua những bộ luật này và thực hiện những quyết định trên. Và hãy đeo tất cả các huân chương lên và bắt đầu chuẩn bị tìm kiếm sự ủng hộ của nhân dân cho kỳ bầu cử quốc hội sắp tới. Tôi tuyên bố giải tán Quốc hội khóa 8.  

Kết thúc bài phát biểu nhận chức, ông Zelensky nói: “Nhân dân Ukraine yêu quý! Suốt cả cuộc đời đã qua, tôi luôn cố gắng làm tất cả mọi việc để mọi người được mỉm cười - đó là sứ mệnh của tôi. Còn bây giờ tôi sẽ lại phải cố gắng làm tất cả để ít nhất người dân Ukraine không phải khóc!".

Phải công nhận diễn văn nhậm chức của tân tổng thống Ukraine Zelensky ngắn gọn, xúc tích, thuộc dạng “nói hay hơn hay nói”. Nhưng cũng phải chờ xem ông ấy làm ra sao.

27/05/2019

     T.T

Chú thích

(1) Dân số hiện tại của Ukraine là 43.816.070 người vào ngày 26/05/2019 theo số liệu mới nhất từ Liên Hợp Quốc. (Nguồn: https://danso.org/ukraine/) .