TRAO ĐỔI VỚI BLOGGER ĐỒNG PHỤNG VIỆT

Đây là ý kiến phản hồi của bạn đọc Lại Mạnh Cường về bài Hiến pháp, những “trò khỉ” và chuyện góp ý hay không của tác giả Đồng Phụng Việt mà blog nầy đăng lại. Đây là bài viết rất công phu với nhiều nhận định hay nên xin phép được đăng lại dưới đây.

Thưa ông Đồng Phụng Việt và qúi đồng hương,

Trước hết xin cám ơn blogger Huỳnh Ngọc Chênh cho đăng lại bài viết thật xúc tích của Đồng Phụng Việt. Tôi đọc với nhiều thích thú, bởi thoải mái, không bị câu thúc bởi trích dẫn rườm rà, mà trái lại đọc hết sức dễ dàng thông suốt một mạch từ đầu đến cuối không hề ngừng lại một giây. Đó là nhờ những tóm tắt đầy ý nghĩa, các nhận xét dí dỏm nhưng chân thật, khiến mình không sao quên được. Nói tóm tắt, tôi học hỏi rất nhiều điều từ đó.

Trong thời gian mấy hôm qua, tôi đã sưu tầm tài liệu trên báo mạng, để tìm hiểu lý do nào dẫn đến những trí thức trong nước (có thâm niên công vụ hay thành tích) lại cùng rủ nhau xem xét kỹ hiến pháp cũ và mới, rồi so sánh và nêu bật ra những chỗ sáng chỗ tối ... Sau đó đã cùng nhau làm kiến nghị góp ý cho lần tu chính hiến pháp, theo như lời hiệu triệu của quốc hội !


Tôi không rõ trước đây mỗi lần sửa đổi hiến pháp, cái thủ tục hành chánh kêu gọi dân góp ý có từng xảy ra chưa ? Thực ra ai cũng biết, góp ý cho văn kiện quan trọng trong mỗi kỳ đại hội đảng thì bao giờ cũng có, nhưng (các ông lớn trong) đảng liệu có nghe chăng lai là chuyện khác. Chính vì thế cũng đừng ngạc nhiên trước trò chơi dân chủ giả hiệu trong cơ chế dân chủ tập trung của đảng CS, đã khiến người ta phản ứng tiêu cực. Vâng không thèm để ý đến nữa, bởi cho rằng chỉ mất thì giờ vàng ngọc vô ích. Bàn cãi làm gì trước một sự đã rồi (un fait accompli), bởi mọi sự đã an bài sẵn trong hậu trường !

Nhờ chăm chỉ tìm hiểu, tôi tạm cho phép mình hiểu được sơ sơ, tại sao có hiện tượng động trời trên: KIẾN NGHỊ 72 !

Động trời ở chỗ dám "mó dái ngựa" mà không sợ bị nó đá dập mật hay dập mặt ! Bởi NHÓM 72, tôi tạm đặt tên cho tập thể trí thức 72 vị kia, lần đầu tiên dám "ăn trái cấm", dám ngang nhiên bảo thẳng trọng tài cũng là đấu thủ phe kia rằng, các anh đã phạm luật, phải chịu phạt đền ! Rồi bình thản đặt trái bóng vào chấm phạt ở vùng cấm địa và sút banh !
Banh có lọt lưới hay được trọng tài cho ăn điểm chăng, chưa cần xét đoán vội, nhưng lý do nào họ có cái gan trời thần đó mới là điều cần lý giải cho thật kỹ ở đây !

Vâng, không lẽ họ đang "lên đồng tập thể" ư !?
Rồi khối hơn ngàn người kia lại cũng nằm trong "cơn lốc chính trị" à !?

Dựa vào tin đưa của BBC hôm thứ năm, 8 tháng 11, 2012, cho biết 'Quốc hội chỉ sửa Hiến pháp lặt vặt' !
Trao đổi với BBC Việt ngữ hôm 08/11/2012, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Cảnh Hợp, chuyên gia luật hành chính từ Đại học Luật TP. Hồ Chí Minh nói ông tin rằng các sửa đổi đều nằm trong khuôn khổ chủ trương, chính sách của Đảng, do đó sẽ không có sửa đổi gì lớn:
"Tôi cho rằng lần này sửa hiến pháp, thì đảng và nhà nước vẫn chưa có quyết định gì lớn.
"Hầu như các vấn đề lớn và cơ bản vấn giữ nguyên. Các sửa đổi là rất nhỏ."
"Cái gì cần thiết lắm thì mới sửa, còn cái gì chưa thực cần thiết mà chưa có cản trở gì, thì vẫn để tiếp tục. Chỉ tập trung vào các yếu tố kỹ thuật, còn theo tôi không có sửa gì nhiều lắm."
Về khả năng hiện thực và thời điểm được đưa ra bàn thảo của vấn đề tăng cường hay không quyền lực của Chủ tịch nước, ông Hợp nói:
"Có nhiều quan điểm khác nhau về tăng cường quyền lực cho Chủ tịch nước, vấn đề này có lẽ về góc độ khoa học nhiều hơn, còn không phải hoàn toàn do thực tiễn.
"Theo tôi hiến pháp quy định thế nào, thì thực hiện cho đúng các quyền lực đó, thế thôi."
"Cũng có một số ý kiến lần này cho rằng cần tăng cường quyền lực cho Chủ tịch nước, nhưng tôi cho rằng chưa chắc Quốc hội quyết định như thế."
Chuyên gia này không cho rằng Việt Nam trong thời gian tới đây có thể đặt vấn đề về điều chỉnh chế độ chính trị theo hình thức Tổng thống chế.

Về quy định quyền của Chủ tịch nước chủ tọa phiên họp của Chính phủ, ở khía cạnh quan hệ quyền lực giữa Chủ tịch nước và Thủ tướng Chính phủ, ông Hợp nói:
"Hiến pháp 1959 cũng quy định Chủ tịch nước có quyền chủ tọa các cuộc họp của Chính phủ trong trường hợp xét thấy cần thiết, thì cái này do Chủ tịch nước quyết định.
"Trong trường hợp nào phức tạp và có vấn đề gì lớn cần đến ý kiến của Chủ tịch nước, thì Chủ tịch nước phải chủ toạ, theo tôi điều đó cũng bình thường, trước kia đã có quy định."
Chuyên gia này cho rằng việc chủ tọa ở đây không có ý nghĩa là Chủ tịch nước sẽ ra quyết định cuối cùng ở các phiên họp bên cạnh sự hiện diện của Thủ tướng Chính phủ, ông nói:
"Chủ tọa không có nghĩa là ra quyết định cuối cùng mà theo tôi chủ tọa để nắm chắc tình hình, ý kiến của mỗi người thôi. Vẫn chủ tọa, nhưng xem xét và thống nhất ý kiến của tất cả mọi người với nhau như thế nào, chứ không phải là theo hay do ý của Thủ tướng.
"Cũng có thể Chủ tịch nước sẽ nói ý kiến của mình và các thành viên của cuộc họp đó sẽ nắm chắc ý kiến của Chủ tịch nước và chẳng hạn, có khi sẽ biểu quyết ý kiến của Chủ tịch nước.
Luật sư Trần Quốc Thuận, nguyên Phó Chủ nhiệm Thường trực Văn phòng Quốc hội, cho rằng lần sửa đổi này vẫn chưa có tính đột phá, vì chưa đảm bảo được yêu cầu của việc cải cách chính trị đi cùng với cải cách kinh tế, đặc biệt là đảm bảo một số nhu cầu và quyền cơ bản của công dân trong xã hội.
Ông nói với BBC hôm 08/11:
"Cái người ta chờ đợi là phải sửa đổi trên nền của bản hiến pháp 1946 bởi vì những cái được chờ đợi rất lâu, trong (sửa đổi) hiến pháp lần này vẫn chưa đi vào khâu đột phá.
"Đó là những vấn đề dân chủ, vấn đề nhân quyền và ví dụ như vấn đề mà người ta khao khát như quyền được biểu tình, tự do ngôn luận, tự do trình bày ý kiến của mình.
"Về các công ước quốc tế về nhân quyền và các quyền dân sự mà Việt Nam đã phê chuẩn, thì đã có các quyền đó, nhưng những quyền đó vẫn không thể hiện rõ trong hiến pháp của mình.

Luật sư Trần Quốc Thuận nhấn mạnh nhu cầu cải cách chính trị đi kèm cải cách kinh tế thông qua sửa hiến pháp
"Trong sửa đổi Hiến pháp lần này người ta trông đợi rất nhiều những câu mà trong nghị quyết của Đại hội ban chấp hành trung ương Đảng lần thứ 10 cũng đã ghi là 'cải cách kinh tế đồng thời cải cách hệ thống chính trị' và nghị quyết của đại hội Đảng lần thứ 10 cũng ghi rõ 'cải cách kinh tế, đồng thời cải cách chính trị."
"Như vậy cải cách chính trị, cái thể hiện cơ sở pháp lý của cải cách này chính là hiến pháp. Nhưng hiến pháp không có chỗ nào thể hiện cho thấy có cải cách hiến pháp, chính trị nào cả."
Luật gia này kết luận: "Cho nên, cải cách chỉnh trị mà Đại hội có ghi trong nghị quyết của Đảng vẫn không có nội hàm cụ thể và cũng không có lộ trình. Người ta muốn rằng cần phải thể chế câu đó ở trong Hiến pháp.

Cựu quan chức Quốc hội cho rằng việc sửa đổi Hiến pháp lần này bị hạn chế vì đã có một số ràng buộc mà ông gọi là 'bị đóng đinh':
"Những cái được bàn và được sửa đã được đóng đinh tại Hội nghị Trung ương lần thứ 2 của Đảng vốn đã quy định cái gì sửa, cái gì chưa bàn đến với lập luận rằng những vấn đề đó 'chưa chín muồi' và 'chưa được nhất trí cao'. Và nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã ghi vào như vậy.

Phó Giáo sư Nguyễn Cảnh Hợp cho biết thêm lần sửa đổi Hiến pháp lần này sẽ không bàn nhiều về vấn đề phúc quyết Hiến pháp, một quyền hiến định từng được quy định ngay trong bản Hiến pháp Việt Nam Dân chủ Cộng hòa năm 1946, cũng như chưa thể bổ sung về vấn đề trưng cầu dân ý.
"Theo tôi lần bàn (về sửa) Hiến pháp lần này sẽ không bàn điều đó nhiều."
"Còn về trưng cầu dân ý, thì bây giờ chúng ta phải làm luật về trưng cầu dân ý. Cái đó chúng ta chưa làm."
Về khả năng sửa đổi hay không trong lần bàn thảo tu chính hiến pháp lần này về chế độ sở hữu tư nhân về đất đai, ông Hợp nói: "Cái này cũng có nhiều quan điểm khác nhau, trên các diễn đàn người ta cũng đã bàn rất nhiều, nhưng theo tôi, ở Việt Nam chưa nên bàn về vấn đề sở hữu tư nhân về đất đai. Có khi còn phức tạp hơn.
"Cho nên quan điểm của đảng và nhà nước vẫn để như là trong hiến pháp quy định hiện nay, tức là không có sửa gì cả."

Tuy nhiên vẫn chưa gọi là hết hy vọng, hay "hết thuốc chữa" trong lần này, bởi đảng muốn là một chuyện, nhưng xem ra các đại biểu quốc hội kỳ này cũng có ý kiến riêng. Bằng chứng trong bài báo trên, Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập Pháp thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Tiến sỹ Đinh Xuân Thảo đã cho biết:

Khác với quan điểm của luật sư Trần Quốc Thuận, TS Thảo nhấn mạnh lần sửa Hiền pháp này so với trước đây là sửa đổi, bổ sung "không bị đóng khung" hoặc giới hạn trước. Ông nói:
"Nếu qua tổng kết, thấy rằng những quy định trước đây hiện nay không còn phù hợp, hoặc trong tương lai sẽ không còn phù hợp nữa, và những điều đã rất rõ, và có sự đồng thuận cao của nhân dân, vì nhân dân là chủ thể của quyền lực và lập hiến, mà nhân dân thấy cần phải sửa nhiều, thì cũng sẵn sàng, Ủy ban dự thảo sửa đổi sẽ chuẩn bị các hướng đó.
"Còn nếu nhân dân nói, như hiện nay, tức là như Hiến pháp hiện hành, cũng đã phù hợp rồi, thì không cần phải sửa nhiều nữa, mà chỉ sửa những gì thực sự cấp bách, thực sự cần thiết và thấy nó không còn phù hợp, thì sẽ có quyết định. Lần này khác với những lần sửa đổi trước, tức là không bị đóng khung vào việc giới hạn là chỉ được làm cái này, mà không được làm cái kia."

Không ít đại biểu quốc hội khác cũng tỏ ra đồng quan điểm với TS Thảo:

Được biết, trong đợt bàn thảo về tu chính Hiến pháp lần này, nhiều đại biểu đã đề nghị Quốc hội cân nhắc sửa đổi một số điểm trong bản Hiến pháp năm 1992 liên quan tới tăng cường vai trò của Chủ tịch Nước, xem xét vấn đề giám sát, kiểm soát quyền lực của các cơ quan công quyền bởi công dân.
Một số đại biểu cũng đặt vấn đề xem xét ra quy định cụ thể để thể chế hóa các quyền bầu cử, ứng cử và trưng cầu dân ý, cũng như quyền phúc quyết Hiến pháp của người dân và nhiều nội dung khác.

Có lẽ đây là động lực mạnh mẽ đã khiến cho một số trí thức trong nước đã mạnh dạn đưa ra kiến nghị đòi hỏi có những thay đổi sâu rộng trong lần tu chính hiến pháp 1992.
Có lẽ đại biểu Dương Trung Quốc, đang nằm trong chăn, biết chăn có rận ra sao, nên còn ngần ngại, chỉ chủ trương nên trở về thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa của thời trước 1975

Tuy nhiên nếu quan sát kỹ còn có những yếu tố khác tác động vào.

Đó là của Liên Hiệp Quốc và Ngân hàng Thế giới (World Bank), cũng như trong nội bộ đảng CSVN.

Theo BBC đưa tin ngày 07 tháng 11 năm 2012 như sau:

Trong khi Quốc hội Việt Nam có dự kiến bàn về sửa đổi luật đất đai, Ngân hàng Thế giới (World Bank) công bố các khuyến nghị chính sách ưu tiên rút ra từ các nghiên cứu quốc tế về luật đất nhằm thúc đẩy phát triển bền vững.
Thông cáo báo chí về Khuyến nghị Chính sách Đất đai chung của Liên Hiệp Quốc và Ngân hàng Thế giới, bà Pratibha Mehta, Điều phối viên Quốc gia của Liên Hiệp Quốc tại Việt Nam nhấn mạnh:

“Đối xử công bằng giữa các đối tượng sử dụng đất là rất quan trọng đối với tăng trưởng công bằng hơn và phát triển con người ở Việt Nam."
"Việc sửa đổi Luật Đất đai là một cơ hội quan trọng nhằm đảm bảo công bằng lợi ích giữa các nhà đầu tư và nông dân, và tăng tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản trị đất đai tại Việt Nam” bà Pratibha Mehta cho biết.
Tương tự, Giám đốc Quốc gia của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, bà Victoria Kwakwa, cũng nói tới tầm quan trọng của việc sửa đổi luật đất đai tại Việt Nam.
"Điều quan trọng là sửa đổi Luật Đất đai cần tạo ra một môi trường thuận lợi hơn cho việc quản lý đất đai một cách hiệu quả , công bằng và bền vững hơn về môi trường đối với nguồn tài nguyên đất đai khan hiếm."

BBC cũng đưa tin hôm 01 tháng 02 vừa qua một diễn ra một hội thảo ‘xây dựng Đảng’, để chẩn bệnh cho hệ thống chính trị hiện hành, giữa các trí thức trong đảng, nhưng bị các báo chí lề phải "lơ là" đưa tin !

Ông Lê Quốc Lý, Phó giám đốc Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh nói:
"Hiện Đảng cũng đang gặp khó khăn, thách thức không nhỏ ảnh hưởng đến uy tín chính trị, vai trò lãnh đạo của Đảng và sự tồn tại của chế độ."

Một quan chức Đảng khác từ cùng Học viện, tiến sỹ Mạch Quang Thắng thì nói về nguyên nhân và hệ quả của độc quyền là “không có lực lượng nào phản biện với tư cách một tổ chức chính trị đủ mạnh” trước Đảng cầm quyền hiện nay.
Ông Thắng chỉ ra vai trò hạn chế của Mặt trận Tổ quốc:
"Mặt trận để phản biện là cần thiết song chưa có cơ chế nào cho toàn thể nhân dân phản biện."
Tiến sỹ Mạch Quang Thắng cũng nói về nguy cơ thoái hóa, biến chất trong đội ngũ Đảng:
"Chỉ những người có chức có quyền, những cán bộ, công chức nắm trong tay quyền, tiền, của cải thì mới có khả năng tham nhũng. Mà tuyệt đại đa số trong đó là đảng viên,"
Ông Thắng cũng nói sự suy yếu trong quyền lãnh đạo "còn biểu hiện ở chỗ lòng tin của nhân dân với Đảng đã bị suy giảm".

Còn Giáo sư Nguyễn Văn Huyên, nguyên Viện trưởng Viện Chính trị học, thì cảnh báo trong tham luận gửi đến hội thảo rằng "Đảng cần xem lại cả về tâm lẫn tầm để xem liệu Đảng có đạo đức, văn minh, là trí tuệ, thiên tài", theo trích dẫn trên VietnamNet.
"Khi có quyền, cá nhân đảng viên, người lãnh đạo dễ dàng tự thỏa mãn, dùng quyền lực thay cho chân lý, cho pháp luật trong chỉ đạo."
Ông Huyên cũng nói đến thói lười học và đầu óc thủ cựu kéo lùi đà tiến của Việt Nam:

Một cán bộ khác, Tiến sỹ Tống Đức Thảo từ Viện Chính trị học thì đề nghị Đảng nên giới thiệu cán bộ của mình ra tranh cử, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng và để dân được quyền lựa chọn người đại diện.

Còn đại biểu Trần Đình Nghiêm cho rằng "nhân dân phải được giám sát quyền lực thông qua các hình thức phổ biến nhất như bầu người đại diện, bãi miễn người đại diện trong các cơ quan quyền lực".
(...)
Học viện Xây dựng Đảng, cơ quan tổ chức hội thảo, được thành lập và đưa vào hoạt động từ tháng 7/2009, trực thuộc Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh tại Hà Nội.
Hội thảo diễn ra trong bối cảnh có cuộc thảo luận và đóng góp ý kiến sửa đổi Hiến pháp 1992 ở Việt Nam cho đến hết tháng 3 năm nay.
Cùng lúc, trên thế giới một trào lưu dân chủ và tự do thông tin đang bùng nổ, thách thức mọi mô hình, hệ thống chính trị - kinh tế kiểu cũ, kể cả ở các nước Phương Tây, Trung Đông và châu Á.
Tại Trung Quốc, cũng tuần này, Thủ tướng sắp mãn nhiệm, ông Ôn Gia Bảo đăng bài trên báo Đảng nói về nhu cầu 'xây dựng nhà nước pháp quyền' để giải quyết các vấn nạn như tham nhũng, ô nhiễm môi sinh, lạm phát.
Trong lúc quan hệ đối ngoại của Việt Nam và các cường quốc Phương Tây tiến triển mạnh, nhu cầu thúc đẩy thay đổi chính trị đang trở thành vấn đề nội tại của nước này hơn là một sự can thiệp từ bên ngoài dù vẫn có chỉ trích về tình hình nhân quyền và hạn chế thông tin của Hà Nội.


Tóm lại, áp lực trong ngoài đã khiến cho quốc hội phải có thái độ quyết liệt hơn trong lần này, tôi vẫn thầm hy vọng như các nhà tranh đấu dân chủ trong nước đang kiên trì đưa kiến nghị đòi thay đổi hiến pháp 1992 tận gốc rễ.

Kính cáo
Lại Mạnh Cường