San hô, cũng còn được mệnh danh là
"rừng rậm của biển", đang bị đe dọa khắp nơi. Việc khai thác và xây
dựng bừa bãi tại Biển Đông, mà rõ nhất là tại các đảo nhân tạo do Trung Quốc
xây dựng tại Trường Sa đang ngày càng trở thành mối lo ngại lớn về sinh thái.
Một số nghiên cứu mới đây cho thấy diện tích san hô tại bảy thực thể địa lý do
Trung Quốc kiểm soát giảm ít nhất gần 30%. Việc hủy diệt san hô – nơi trú ẩn và
sinh trưởng của nhiều loài cá biển – đe dọa nguồn hải sản nuôi sống hàng chục
triệu cư dân ven bờ. Nhiều tiếng nói cất lên kêu gọi các nhà khoa học trong khu
vực hợp tác và xây dựng khu vực biển được bảo vệ tại Biển Đông, trước khi tình
hình trở nên quá muộn.
Một bài viết trên báo mạng The
Huffington Post, (đầu tháng 4/2016), dẫn lại
một nghiên cứu của đại học Hawaii, Hoa Kỳ, về các rạn san hô tại bảy địa điểm :
Cuarteron (đá Châu Viên), Fiery Cross (đá Chữ Thập), Gaven (đá Gaven), Hughes
(đá Tư Nghĩa), Johnsons South (đá Gạc Ma), Mischief (đá Vành Khăn), Subi (đá Xu
Bi). Nghiên cứu của đại học Hawaii khẳng định Trung Quốc đã bồi đắp khoảng
10,7km² tại khu vực này từ tháng 2/2014 đến tháng 5/2015, cùng lúc đó diện tích
san hô bị giảm là 11,6 km², tương đương 26,9% diện tích.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí
mở PLOS Biology (ngày 31/03/2016) cho
biết, san hô tại Trường Sa không chỉ là nạn nhân của việc mở rộng, bồi đắp trực
tiếp nói trên, mà còn đe dọa bị hủy diệt hàng loạt do việc nạo vét lòng biển
bằng phương thức hút. Hoạt động này để lại vô số các trầm tích, trùm lên các
rạn san hô, khiến chúng rất khó lòng hồi sinh. Ông Camilo Mora, người phụ trách
của nhóm nghiên cứu, nói : đây là một trong những hoạt động gây tổn hại nghiêm
trọng nhất cho san hô. Ông nói thêm, những người chủ trương bồi đắp như vậy
không hiểu rằng, về mặt sinh thái, khi nạo vét lòng biển để bồi đắp đảo nhân
tạo, với việc san hô bị phá hủy, họ đã tấn công vào chính nền móng của
« đảo », việc bồi đắp sẽ phải tiến hành liên tục sau đó, để tránh cho
đảo nhân tạo bị chìm. Cho đến nay, các rạn san hô ngoài khơi, còn tương đối yên
lành, nhưng cần phải hành động khẩn cấp, theo nhà nghiên cứu Mỹ.
Các rạn san hô vòng ở quần đảo Trường Sa
là nơi cư trú của khoảng hơn 6.500 loài sinh vật biển, trong đó có 571 loài san
hô. Nhóm nghiên cứu ra thông cáo kêu gọi thành lập tại quần đảo Trường Sa, Biển
Đông một vùng biển được bảo vệ, tương tự như các vùng biển được bảo vệ tại Nam
Cực (Antarctica Protected Areas). Ông John MacManus, một đồng tác giả thông cáo
nhấn mạnh: “Các quốc gia ven bờ Biển Đông cần ý thức được giá trị của quần đảo
Trường Sa, như nơi sinh trưởng của nhiều loài cá”, nguồn hải sản không gì có
thể thay thế được cho toàn khu vực.
An ninh môi trường cần trở thành trụ
cột của an ninh quốc gia:
Cứu nguy san hô tại Trường Sa nằm trong
chủ trương bảo vệ “an ninh về môi trường” nói chung, là điều mà nhà hải dương
học Paul Berkman cho rằng cần được ưu tiên hàng đầu, bên cạnh các tiếp cận về
chính trị hay quân sự (1). Báo The
Diplomat (ngày 30/04/2016) dẫn lời
cựu lãnh đạo chương trình Địa Chính Trị của Viện nghiên cứu Scott Polar, thuộc
đại học Cambdrige (nổi tiếng với các nghiên cứu về Bắc Cực và Nam Cực). Ông cho
rằng, các nhà hoạch định chính sách cần đặt “ an ninh môi trường ở trung
tâm của chiến lược an ninh quốc gia”». (Đọc thêm: Quốc tế đàm
phán về quản lý đại dương)
Theo chuyên gia hải dương học Anh, “cuộc
khủng hoảng thực phẩm đang tới gần”, việc cân đối giữa các đòi hỏi về an ninh,
quân sự với các lợi ích kinh tế từ biển đòi hỏi các nhà khoa học phải khẩn
trương phối hợp để đưa ra các giải pháp, đặc biệt trong việc phát triển bền
vững và bảo vệ an ninh môi trường tại vùng biển này. Riêng về việc bảo vệ san
hô, ông đề nghị thành lập một Mạng Lưới Hành Động vì San Hô (Reef
Action Network Coral), tương tự với mạng lưới bảo vệ rừng trên đất liền.
Các chuyên gia xuất sắc nhất, về đa dạng
sinh thái và phát triển bền vững thuộc các nước có tranh chấp tại Biển Đông cần
tập hợp trong một diễn đàn về chính sách khoa học biển. Một ủy ban khoa học về
Biển Đông cần được thành lập, để mang lại một tiếng nói có trọng lượng trong
việc hướng Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đến hợp tác trong việc quản
lý biển.
Nhà hải dương học Anh cũng khẳng định,
trong lúc rất nhiều chuyên gia xuất sắc của Trung Quốc hiểu được giá trị của
việc bảo tồn các rạn san hô, duy trì việc khai thác hải sản bền vững, hay
khuyến khích loại hình du lịch sinh thái sau này, một khi các căng thẳng về chủ
quyền dịu xuống, thì có một số nhà khoa học đã bảo vệ cho lập luận của chính
quyền Bắc Kinh, rằng Trung Quốc chỉ xây dựng đảo nhân tạo tại những nơi san hô
đã chết từ trước. Đây là một điều khá bất ngờ.
Thảm sát san hô: Trung Quốc dùng thủ đoạn
che giấu
Đai diện cho quan điểm biện minh cho Bắc
Kinh là tiến sĩ Ngô Sĩ Tồn (Wu Shicun), giám đốc Viện Nghiên Cứu Nam Hải (tức
Biển Đông). Nhà hải dương học người Anh đưa ra nhiều bằng chứng để bác bỏ quan
điểm của học giả Trung Quốc. Nhiều hình ảnh vệ tinh từ Google cho thấy, trước
mỗi đợt bồi đắp, mở rộng đảo nhân tạo tại Trường Sa, Trung Quốc đều đưa các tàu
cuốc tới hoạt động. Như vậy, theo The Diplomat, rất có thể nhiều chuyên
gia về san hô Trung Quốc đã thực sự tới nơi để chứng kiến cảnh tượng san hô
chết hàng loạt, đúng như luận điệu mà chính quyền muốn tuyên truyền. Một bộ
phim tài liệu của BBC mới được công bố cho thấy ngư dân Trung Quốc khai thác
trai biển trên quy mô lớn tại rạn san hô hình chữ V (Checkmark) nằm giữa đảo
Thị Tứ và đảo Tieshi Jiao. (Đọc thêm: Phần
"San hô: Người thợ xây của biển" (Bài
"Các đảo quốc tí hon...")
Nhà báo Victor Robert Lee, của báo The
Diplomat, là người đầu tiên mô tả cảnh hàng trăm tàu khai thác trai biển của
Trung Quốc đã hoạt động tại rạn san hô này, các ảnh vệ tinh cho thấy san hô
chết và cát nổi lên thành những đống lớn. Cách nay hai tháng, chuyên gia sinh
vật biển John McManus, đại học Miami, người nghiên cứu về rạn san hô này từ
những năm 1990, đã tới nơi và tiến hành nhiều cuộc khảo sát dưới lòng biển, ông
ghi nhận khắp nơi là cát và san hô chết ngổn ngang. Giáo sư đại học Miami chua
xót bình luận, môi trường sống cho san hô một khi đã bị phá hủy như vậy rất khó
khôi phục lại, thiên nhiên cần hàng ngàn năm mới tạo được khoảng một mét ụ cát
- sỏi - bùn, "đất sống" của san hô.
Nạn khai thác trai biển khổng lồ
Cũng The Diplomat (2), trong một bài viết
đầu năm nay, có tổng thuật nói về nạn hủy diệt sinh thái tại Biển Đông. Khai
thác trai biển khổng lồ tại các rạn san hô đã diễn ra trên quy mô lớn tại các
vùng biển tranh chấp ở Trường Sa, đúng trong nhiệm kỳ ông Tập Cận Bình làm chủ
tịch, cùng lúc với việc Trung Quốc gia tăng mở rộng và bồi đắp đảo nhân tạo tại
Trường Sa.
Loài trai khổng lồ có kích thước hơn một
mét, nặng 200 kg, có tuổi thọ hơn 100 năm, được mệnh danh là “vàng của biển”,
là đối tượng số một. Với màu sắc kỳ ảo, loại trai này được coi như nguyên liệu
để chế các đồ trang sức sang trọng, các biểu tượng tôn giáo, văn hóa quý, và
được coi như mang lại nhiều quyền năng phi thường hay cải thiện sức khỏe cho
người sử dụng. Giá mặt hàng này tăng vọt trong bốn năm gần đây khiến nhiều ngư
dân Trung Quốc bỏ nghề đánh bắt cá thông thường để quay sang món hàng mới. Giá
một cặp trai biển loại cao cấp có thể lên tới một triệu yuan (150.000 đô
la).
Vẫn theo The Diplomat, cách nay ba năm,
chính quyền Trung Quốc khuyến khích việc phát triển nhiều hoạt động sản xuất sử
dụng loại trai nói trên làm nguyên liệu tại Tanmen, một thị trấn biển hẻo lánh
thuộc tỉnh Hải Nam. Tháng 4/2013, ông Tập Cận Bình có một chuyến đi tới thị
trấn Tanmen, cổ vũ lực lượng dân quân biển "tích cực ủng hộ" hoạt
động của chính quyền mở rộng các thực thể địa lý đã chiếm được tại Trường Sa.
Nhà báo The Diplomat kết luận, kêu gọi như vậy mang hàm nghĩa, "đánh đổi
lại sự ủng hộ" nói trên, Bắc Kinh để mặc cho ngư dân tận diệt loài trai biển
khổng lồ, và di sản của ông Tập Cận Bình để lại không gì khác hơn là một
"môi trường bị tàn phá nặng nề tại Biển Đông".
Các hình ảnh vệ tinh ghi nhận san hộ bị
thương tổn nặng nề do việc ngư dân Trung Quốc dùng máy cắt khai thác. Các hình
ảnh được chụp tại ít nhất 28 rạn san hô tại Trường Sa, trong khoảng thời gian
từ 2012 đến cuối 2015. Theo tác giả bài báo, cho đến nay, chưa có hình ảnh nào
cho thấy tàu Việt Nam hay Philippines khai thác trai biển bằng phương pháp tàn
khốc như trên. Loài trai khổng lồ có mặt rất nhiều tại vùng bãi cạn
Scarborough, mà Trung Quốc cưỡng chiếm từ tay
Philippines hồi 2012. Kể từ đó, tuần duyên Trung Quốc túc trực tại khu vực này
để bảo vệ ngư dân khai thác trai biển, phá hoại san hô.
Cá chết hàng loạt tại đảo Thị Tứ: Nghi vấn
Trung Quốc thả chất độc
Trong lúc san hô tại Biển Đông bị hủy
hoại, trong những ngày gần đây, công luận tiếp tục lo ngại với việc có thông
tin từ báo chí
Philippines ghi nhận có hiện tượng cá chết hàng
loạt, tại khu vực xung quanh đảo Thị Tứ (Pagasa), Trường Sa. Người ta tình nghi
Trung Quốc thả hóa chất để làm chết cá, nhằm cắt đứt nguồn thực phẩm của dân cư
cụm đảo Thị Tứ, vốn là một khu vực rất giàu hải sản, với khoảng 20 đến 30 rạn
san hô vây quanh./.
Nguồn: Theo RFI
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire