ĐỒNG TÂM, TIÊN LÃNG và VIỆC NHẬN LỖI TRƯỚC DÂN!

                   -Nguyễn Đăng Quang-

         Người dân cảm thấy bất an khi Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng tuyên bố về hướng giải quyết vụ Đồng Tâm trong buổi họp báo chính phủ chiều 4/5/2017: “Các cơ quan chức năng đang khẩn trương vào cuộc với tinh thần minh bạch, công bằng. Nếu chính quyền sai thì nhận lỗi trước dân. Nếu dân sai thì phải chịu trách nhiệm trước pháp luật!”. Sau khi kiểm tra kỹ lại thông tin, tôi mới tin câu trả lời trên của Bộ trưởng Mai Tiến Dũng là có thật, đúng như các báo đã trích dẫn!

       Thú thực, nghe câu nói này, tôi và nhiều công dân có tuổi cứ thấy rờn rợn, ghê ghê thế nào ấy! Cứ như ngửi thấy mùi khét lẹt của súng đạn và nghe tiếng bấm khóa của còng số 8 vậy! Phải chăng sắp diễn ra một cuộc đàn áp mới ở Đồng Tâm? Khả năng sắp tới sẽ có hàng trăm bà con nông dân của “xã Anh hùng Đồng Tâm” bị trừng phạt, bị bỏ tù về tội “Đã bắt và giam giữ trái pháp luật (nhưng đối xử rất tử tế) đối với 38 cán bộ và CSCĐ của huyện ủy Mỹ Đức và thành phố Hà Nội”?. Nhưng sau khi cân nhắc kỹ, tôi thấy có thể loại bỏ ngay giả thiết này. Nỗi lo sẽ có khủng bố trắng là thiếu thực tế và không có cơ sở!    

       Trong biến cố Đồng Tâm, nhiều bạn đọc xa gần, phần lớn là cao tuổi, nêu khúc mắc hỏi người viết bài này: Chẳng nhẽ ông Nguyễn Đức Chung, Chủ tịch Thành phố Hà Nội, xuống tận thôn Hoành xã Đồng Tâm đối thoại trực tiếp với người dân ở đây, rồi đích thân viết bản “Cam kết 3 điểm” là làm trái chỉ đạo của cấp trên? Việc viết và ký bản “Cam kết 3 điểm” là việc làm của cá nhân Chủ tịch Thành phố Hà Nội, chứ đấy không phải là ý kiến chỉ đạo và phương án giải quyết của lãnh đạo Đảng và Nhà nước? Với vốn kiến thức còn rất hạn chế của mình, tôi đã trả lời là: Không, không thể có chuyện như vậy! Ông Nguyễn Đức Chung không thể tự ý làm điều đó, nhất thiết phải có chuẩn thuận của lãnh đạo cấp cao! Tám ngày sau khi sự việc xảy ra, ông Chung mới xuống tận nơi để giải quyết biến cố này sau khi TRÊN đã chốt được phương án! (Thậm chí, 2 ngày trước đó, ông Chung còn được lệnh làm “phép thử thăm dò” là mời người dân Đồng Tâm lên Trụ sở Huyện đường Mỹ Đức vào chiều tối 20/4/2017 để đối thoại với ông như một “kịch bản nắn gân” cơ mà!). Trong 8 ngày này, hẳn là Bộ Chính trị và Ban BÍ thư đã họp đi họp lại nhiều lần, mãi chiều tối hôm 21/4/2017 mới “chốt” được phương án giải quyết cuối cùng! Ông Nguyễn Đức Chung là người may mắn được lĩnh sứ mệnh này, mà nhiều người nhận định là “chưa từng có tiền lệ” từ ngày ĐCSVN giành được chính quyền! Ông Chung không thể đi Đồng Tâm nếu không có lệnh của Bộ Chính trị và Ban Bí thư! Việc ông Chung về tận xã Đồng Tâm đối thoại trực tiếp và ký “Bản cam kết 3 điểm” là nằm trong kịch bản đã duyệt! Đây không chỉ là thắng lợi của người dân Đồng Tâm mà còn là thắng lợi của cả phía chính quyền (Hà Nội và Trung ương) nữa! Nếu tôi không sai thì đây là giải pháp “WIN-WIN” (tức đôi bên cùng thắng) đầu tiên dưới chính thể Nhà nước CHXHCN Việt Nam! Trước đây thì chưa khi nào như thế, mà chỉ có duy nhất một bên THẮNG. Bên THẮNG đó phải là CHÍNH QUYỀN vì đây hầu như là nguyên lý mặc định! Vụ Đoàn Văn Vươn (Tiên Lãng, Hải Phòng) là một minh chứng rõ ràng nhất cho nguyên lý này !    

        Cách đây 5 năm, vụ án “Người nông dân nổi dậy” Đoàn Văn Vươn đánh dấu một “bước ngoặt lịch sử“ trong cuộc đấu tranh giữ đất của giai cấp nông dân Việt Nam đương đại! Ngày 5/1/2012, chính quyền huyện Tiên Lãng (Hải Phòng) tổ chức cưỡng chế thu hồi 19,3ha đất đầm của gia đình ông Vươn để giao cho người khác sử dụng. Anh em ông Đoàn Văn Vươn không đồng tình, kiên quyết phản đối, cho rằng việc thu hồi đất này là trái pháp luật, và khởi kiện UBND huyện Tiên Lãng. Tại phiên tòa sơ thẩm, công lý đương nhiên không đứng về gia đình ông Vươn! Ông Vươn quyết định kháng án lên tòa cấp trên. Trước phiên tòa phúc thẩm, chính quyền giả bộ nhân nhượng, áp dụng kế “hòa giải”, thuyết phục nếu ông rút đơn kiện, huyện sẽ tiếp tục giao đất cho ông! Tin tưởng vào lời hứa của chính quyền, ông đồng ý rút đơn kiện. Nhưng chính quyền liền “bội ước”! Ngay sau khi ông Vươn rút đơn kiện, huyện Tiên Lãng lập tức “trở mặt”. Họ tuyên bố giữ nguyên quyết định thu hồi 19,3ha đất đầm! Thế là sáng ngày 5/1/2017 huyện Tiên Lãng tổ chức cưỡng chế để thực hiện quyết định này! Gia đình ông Vươn vô cùng phẫn uất, tuyên bố cực lực phản đối cuộc cưỡng chế. Khi lực lượng cưỡng chế xâm nhập trái phép vào khu vực có ngôi nhà 2 tầng của gia đình người em ruột là Đoàn Văn Quý sinh sống (khu đất này không nằm trong quyết định cưỡng chế), anh em ông Vươn-Quý đã bắn đạn hoa cải và cho nổ kíp mìn cốt để vỏ bình ga tung lên tưởng là bom nhằm cảnh cáo lực lượng cưỡng chế dừng lại, nhưng chỉ huy ra lệnh họ phải tiến lên, khiến 4 chiến sỹ công an và 2 quân đội bị thương nhẹ!

     Vụ Đoàn Văn Vươn bất ngờ trở thành chuyện lớn, tạo ra sự phản ứng gay gắt trên phạm vi toàn quốc. Trong suốt 1 tháng rưỡi, báo chí đồng loạt đưa tin, phê phán những sai trái của chính quyền, ủng hộ anh em ông Vươn, lên án vụ cưỡng chế trái pháp luật! Điều này khiến Trung ương phải đứng ra làm “Người phán xử”, nhằm bịt ngay ngòi nổ lại! Chiều 10/2/2012, Thủ tướng Chính phủ, sau khi họp các bộ ngành liên quan, đưa ra 3 phán xử sau:

     1/. Quyết định thu hồi 19,3 ha đất đầm của gia đình ông Đoàn Văn Vươn là trái luật.

     2/.Việc cưỡng chế và huy động quân đội tham gia cưỡng chế là sai luật.

     3/.Việc phá hủy ngôi nhà 2 tầng là có sự chỉ đạo của một số lãnh đạo địa phương.

       Nhưng 3 phán xử này của Thủ tướng Chính phủ cũng không thể cứu được người dân! Bốn anh em Đoàn Văn Vươn vẫn bị ngồi tù với tổng mức án là 15 năm tù giam vì tội “giết người” (mà chẳng có người nào bị họ giết cả)! Hai người vợ ông Vươn và ông Quý chỉ đứng quan sát vụ cưỡng chế này trên bờ đê cách hiện trường 400m, cũng phải chịu mức án 33 tháng tù treo vì tội “chống người thi hành công vụ”, mặc dù chính “lực lượng công vụ” đã đánh đập dã man 2 người phụ nữ khi họ chỉ la hét phản đối vụ cưỡng chế phi pháp này!

      Thủ tướng Chính phủ đã có kết luận như vậy, nhưng chính quyền Hải Phòng và Huyện Tiên Lãng không hề nhận lỗi trước dân! Không những vậy mà họ còn làm ngược lại! Đại tá Đỗ Hữu Ca, Giám đốc Công an Hải Phòng, mô tả cuộc cưỡng chế này là “một trận đánh đẹp, hiệp đồng tác chiến giữa công an và quân đội cực kỳ hay, đáng ghi vào sách giáo khoa quân sự”! Sáng 5/1/2012, lực lượng cưỡng chế phát hiện trong ngôi nhà 2 tầng có 3 người (2 nam, 1 nữ) bắn đạn hoa cải ra, chính Đại tá Ca đã ra lệnh dùng hỏa lực bắn xối xả vào ngôi nhà 2 tầng để tiêu diệt 3 kẻ “chống đối” kia! Ngay hôm sau, nhằm xóa hết vết tích do đã sử dụng hỏa lực quá mức cần thiết, chính quyền đã điều xe ủi đến san phẳng ngôi nhà 2 tầng để phi tang chứng cứ! Nhưng khi bị các nhà báo vặn hỏi ai là thủ phạm phá sập ngôi nhà 2 tầng của dân, Đỗ Trung Thoại, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hải Phòng liền dựng đứng, vu tội ngay cho người dân: “Do người dân bất bình nên họ vào phá!”. Đại tá Đỗ Hữu Ca còn “hùng hồn” hơn: “Đấy không phải là nhà, chỉ là cái chòi trông cá!”. Là “Tư lệnh trận đánh đẹp” sang hôm 5/1/2012, sau khi bắt sống được 6 “tù binh” (có 2 phụ nữ), phá sập ngôi nhà 2 tầng, Đại tá Ca được tưởng thưởng quân hàm Thiếu tướng do có công lao lớn! Còn ông Nguyễn Văn Thành (Bí thư Thành ủy Hải Phòng giai đoạn từ 12/2010 đến 12/2014), người đã duyệt quyết định thu hồi 19,3ha đất đầm và phê chuẩn kế hoạch cưỡng chế ngày 5/1/2012, đã cố tình né báo chí và công luận trong gần 1 tháng rưỡi trời! Mãi đến hôm 17/2/2012, khi đến nói chuyện nội bộ tại CLB Bạch Đằng về vụ Tiên Lãng, ông liền bị 3 cán bộ lão thành của CLB cướp diễn đàn phản đối, rồi gửi đơn tố cáo và kiến nghị Bộ Chính trị cách chức Bí thư Thành ủy Hải Phòng về tội xuyên tạc và phát ngôn trái với kết luận của Thủ tướng! Có lẽ vì việc này nên tháng 12/2014, ông Thành được tạm điều về Văn phòng Trung ương Đảng giữ chức Phó Chánh Văn phòng để 12 tháng sau (12/2015), được chuyển tiếp làm Thứ trưởng Bộ Công an. Không rõ ông Thành trước đấy có được phong hàm Thiếu tướng và Trung tướng không, ai phong và phong khi nào, nhưng sau khi về BCA được 3 tháng rưỡi, ngày 22/3/2016, ông được thăng quân hàm vượt cấp, thẳng lên Thượng tướng. Kể cũng tài thật!

       Tôi tóm lược lại vụ án trên để minh chứng cho nguyên tắc đã thành văn: “Nếu chính quyền sai thì nhận lỗi trước dân. Nếu dân sai thì phải chịu trách nhiệm trước pháp luật!”. Thông qua những thực tế phũ phàng và cay đắng của vụ án “Người nông dân nổi dậy Đoàn Văn Vươn” đầu thế kỷ XXI, chắc mỗi người chúng ta sẽ tự rút ra bài học riêng cho mình!

      Trở lại vụ việc Đồng Tâm nhân câu nói của Bộ trưởng MTD, tôi hy vọng sẽ không lặp lại vụ Tiên Lãng năm 2012! Nhân đây, tôi nghĩ nếu cụ Đỗ Mười còn tỉnh táo và minh mẫn, cụ nên nhận lỗi trước dân vì 37 năm trước, với danh nghĩa Phó Chủ tịch HĐBT, cụ đã vội thu hồi 208ha đất “bờ xôi ruộng mật” của dân để giao cho BQP với mục đích mở rộng sân bay Miếu Môn, song BQP không vâng lời cụ, việc mở rộng sân bay là bất khả thi, nhưng họ không báo cáo lại cho cụ biết, cứ để hoang hóa mấy chục năm trời! Thay vì trả lại đất cho dân sản xuất, BQP cứ “ôm” số đất này rồi chuyển giao lòng vòng trong nội bộ quân đội không đúng quy định của pháp luật, trái với mục đích ban đầu khi được Chính phủ giao đất! Đây chính là nguyên nhân làm cho việc tranh chấp đất đai bùng phát, dẫn đến biến cố Đồng Tâm đáng tiếc như đã xảy ra! Để tình hình đến mức như vậy, trách nhiệm thuộc về BQP, nhưng lỗi một phần cũng do tại Chính phủ. Thiết nghĩ, BQP nên dũng cảm nhận sai và xin lỗi người dân, và Chính phủ cũng nên ngỏ lời xin người dân hai chữ “đại xá”! Nếu làm được vậy, tôi tin mọi sự sẽ êm đẹp, vì nhân dân ta có truyền thống nhân đạo từ ngàn xưa là “đánh kẻ chạy đi chứ không đánh kẻ chạy lại”! Hẳn Bộ trưởng MTD sẽ là một trong những người hài lòng nhất nếu có trường hợp xảy ra là chính quyền nhận lỗi trước dân. Mong sao mọi sự sẽ thật tốt  lành! 

Hà Nội, ngày 1/6/2017.

                                                                                                                             N.Đ.Q.

 

      Trở lại vụ Đồng Tâm, ông Bộ trưởng Mai Tiến Dũng đưa ra lời tuyên bố trên cho dù với tư cách cá nhân hay danh nghĩa Bộ trưởng, là đều rất không ổn và rất sai trái! Câu nói của ông MTD thể hiện não trạng coi thường pháp luật của các quan chức lâu nay! Ở vế trước, ông MTD khẳng định “Các cơ quan chức năng đang vào cuộc với tinh thần minh bạch, CÔNG BẰNG!”. Nhưng ngay ở vế sau, ông lại phủ định tinh thần vế trước: “Nếu chính quyền sai thì nhận lỗi trước dân. Nếu dân sai thì phải chịu trách nhiệm trước pháp luật!”. Vậy xin hỏi công lý và công bằng ở đâu? Xét nội hàm câu này, dân lành nước ta khó có thể tìm thấy công lý và công bằng trong quan hệ của họ với chính quyền! Tôi không đi sâu vào khía cạnh pháp lý cũng như đạo lý của lời nói trên, mà muốn bàn về thông điệp (ẩn ý) cốt yếu mà ông MTD muốn chuyển tải đến người dân Đồng Tâm. Theo suy đoán của tôi, câu nói trên của ông MTD không có nghĩa là chính quyền sẽ bội ước, sẽ phá bỏ cam kết “Không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với toàn thể nhân dân xã Đồng Tâm”! Không, chính quyền sẽ không dại gì mà lật lọng. Nếu làm vậy thì chính quyền sẽ mất rất nhiều, sẽ mất sạch lòng tin không chỉ của dân chúng trong nước mà của cả cộng đồng quốc tế nữa! Như mọi người đã rõ, trong biến cố Đồng Tâm, ông Nguyễn Đức Chung đã cam kết với người dân ở đây 3 điểm rất cụ thể và rõ ràng. Nhưng có lẽ cam kết thanh tra toàn diện (cam kết 1) về việc quản lý và sử dụng đất đai ở Đồng Tâm từ năm 1980 đến nay là quan trọng nhất! Nếu công tâm và tuân chỉ đúng luật pháp, cơ quan thanh tra phải công bố kết luật trên cơ sở thực tế của sự việc thì hẳn sẽ nảy sinh, phát lộ nhiều khuất tất và sai phạm ở tầm vĩ mô lâu nay trong việc giao và sử dụng đất ở địa phương này! Nếu 47 tố cáo, khiếu nại và kiến nghị của người dân Đồng Tâm và ý kiến của cụ Lê Đình Kình là có cơ sở và chỉ cần đúng 50% thôi thì việc quản lý và sử dụng đất đai ở Đồng Tâm nói riêng và toàn quốc nói chung là có vấn đề và vô cùng nghiêm trọng!

     Ngày 20/6/2017 tới đây, Tp. Hà Nội phải công bố kết luận (kết quả) thanh tra như đã cam kết. Sau đây là các vấn đề mà Thanh tra Thành phố Hà Nội không thể không làm rõ:

     1/. Trách nhiệm của Chính phủ:

     Năm 1980, Chính phủ thu hồi 208 ha đất nông nghiệp của xã Đồng Tâm (huyện Mỹ Đức) và 3 xã lân cận thuộc huyện Chương Mỹ giao cho BQP để mở rộng sân bay Miếu Môn. Nhưng do BQP thẩm định kém nên kế hoạch mở rộng sân bay bị hủy bỏ, không thực hiện được. Việc mang một khối tài sản lớn của dân giao cho BQP rồi để hoang hóa suốt 37 năm qua, không đưa vào sử dụng, là đúng hay sai? Trách nhiệm của Chính phủ đến đâu? Trong khi đó, theo luật Đất đai, mọi cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, hộ gia đình được nhà nước giao đất sau 1 đến 2 năm mà không sử dụng hoặc sử dụng không đúng mục đích đều bị thu hồi tức thì! Việc Chính phủ không thu hồi lại 208 ha đất này cũng như BQP không trả lại diện tích đất trên cho dân là có vi phạm Luật Đất đai 2013 hay không? Liệu Thanh tra Hà Nội có “thượng tôn pháp luật”, có dám kết luận theo đúng chức năng, thẩm quyền không, hay lại tìm cách đá quả bóng này lên Thanh tra Chính phủ? 

     2/. Trách nhiệm của Bộ Quốc phòng:

     Sau khi không thể mở rộng sân bay Miếu Môn, đáng nhẽ BQP phải báo cáo Chính phủ để trả lại 208 ha đất cho dân. Nhưng BQP đã không làm thế, cứ “ôm” số đất này rồi để hoang phí suốt mấy chục năm qua, gần đây lại chuyển giao lòng vòng trong nội bộ quân đội dùng vào nhiều mục đích khác nhau, kể cả việc làm nơi đóng quân và làm kinh tế, trái với mục đích khi được Chính phủ giao đất. Việc không sử dụng và chuyển giao lòng vòng này rõ ràng là vi phạm Luật Đất đai 2013. Ngày 27/3/2015, Bộ Tổng Tham mưu (chứ không phải BQP) ra quyết định thu hồi 50,03 ha trong số 208 ha để giao cho Quân chủng PK-KQ, và đơn vị này lại giao cho Tập đoàn Viettel làm cái gọi là “Công trình A1”. Việc BTTM quyết định thu hồi 50,03ha đất và giao cho Quân chủng PK-KQ rồi đơn vị này giao cho Viettel là có đúng với quy định của pháp luật? Nếu A1 là công trình quốc phòng thì BQP phải báo cáo Chính phủ ra quyết định chuyển đổi mục đích sử dụng đất, rồi sau đó phải giao cho Binh chủng Thông tin-Liên lạc chứ không thể giao cho Viettel là doanh nghiệp làm kinh tế, dù cho Viettel là Tập đoàn thuộc BQP! Rõ ràng đây là dấu hiệu vi phạm Luật Đất đai 2013. Đây cũng chính là nguyên nhân làm cho việc tranh chấp đất đai bùng phát trầm trọng trong mấy năm qua ở địa phương này.  

     3/. Trách nhiệm của Thành phố Hà Nội:  

     Năm 2014, UBND Thành phố Hà Nội tiến hành đo đạc lại và thấy diện tích là 236,7 ha chứ không phải là 208 ha, như vậy BQP nhận dôi ra 28,7ha! Việc UBND Thành phố Hà Nội không thu hồi diện tích đất dôi ra này để trả lại cho dân Đồng Tâm vốn là chủ sử dụng trước đây, là sai trái và vi phạm Luật Đất đai 2013! Việc quản lý và sử dụng 28,7 ha đất này như thế nào, đã để lại hậu quả ra sao, có vi phạm Luật Đất đai không, ai chịu trách nhiệm,… là những vấn đề Thành phố Hà Nội phải làm rõ trước công luận. Đây là những khúc mắc mà Thanh tra Thành phố Hà Nội phải kết luận rõ ràng, không thể lẩn tránh! Vấn đề mấu chốt nữa là Thành phố Hà Nội phải rạch ròi, chỉ rõ đâu là đất quốc phòng, đâu là đất nông nghiệp! Đại diện người dân Đồng Tâm đã vạch rõ trong buổi đối thoại với Chủ tịch Hà Nội chiều 22/4/2017, trên cánh đồng Sênh của xã Đồng Tâm có 47,36 ha đất nằm trong số 208 ha mà Chính phủ đã thu hồi năm 1980. Việc Tập đoàn Viettel sử dụng trong phạm vi 47,36 ha đất “được giao” thì không sao, nhưng cớ sao Viettel lại lấn chiếm sử dụng 59 ha nữa vốn là đất nông nghiệp của người dân Đồng Tâm đã sản xuất ổn định từ những 1950’s đến nay mà không hề chưng ra một văn bản nào minh chứng đó là đất quốc phòng? Đây chính là nguyên nhân tranh chấp không hồi kết giữa người dân Đồng Tâm và Tập đoàn Viettel mấy năm qua. Hai việc nổi cộm này (tức 28,7 ha đất dôi ra và 59 ha đất lấn chiếm), Hà Nội sẽ đưa ra kết luận như thế nào đây?   

     4/. Trách nhiệm của UBND huyện Mỹ Đức:

     Huyện ủy và UBND huyện Mỹ Đức đã buông lỏng quản lý trong lĩnh vực đất đai ở xã Đồng Tâm, làm cho tình trạng lấn chiếm và việc tranh chấp, khiếu kiện đất đai kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình an ninh chính trị và ổn định xã hội ở địa phương, đã và đang để lại hậu quả không nhỏ! Thậm chí, UBND xã còn làm thủ tục “biến” đất quốc phòng thành đất thổ cư để trục lợi! Do việc vi phạm luật pháp và kỷ luật trong lĩnh vực này, đến nay Huyện Mỹ Đức đã có 8 đảng viên bị khai trừ, 1 bị cách chức, 5 bị cảnh cáo và 5 bị khiển trách! Đây là một kết quả đau lòng đối với đảng bộ và chính quyền ở đây. Sự việc thôn Hoành ở Đồng Tâm vừa qua buộc phải “rào làng chiến đấu” ngay trong thời bình, trước ngõ Thủ đô, không phải để chống giặc ngoại xâm mà là để chống giặc nội xâm, là việc làm bất đắc dĩ, một cái đau cho đất nước ta lúc này! Sự việc này có tác động xấu không chỉ trước dư luận toàn quốc, mà còn ảnh hưởng đến hình ảnh nước ta trước con mắt của dư luận và bạn bè quốc tế nữa! Hậu quả và trách nhiệm này chủ yếu thuộc về Huyện ủy và UBND huyện Mỹ Đức. Đây là vấn đề không chỉ lãnh đạo huyện Mỹ Đức phải giải trình trước nhân dân, mà đây cũng là vấn đề Thanh tra Tp. Hà Nội phải làm rõ trong kết luận của mình!  

        Trên là những vấn đề nhức nhối ở Đồng Tâm mà Hà Nội phải làm rõ trong kết luận thanh tra của mình.