Gặp lại người xưa

“Đến hẹn lại lên!”. Mấy ngày qua, các vị đầu lĩnh bô lô ba la nào là “ăn trái nhớ kẻ trông cây”.v.v… Nhân ngày Thương binh Liệt sĩ 27/7/2017,  tôi gởi đến trang nhà truyện ký ( ký Văn học) dưới đây.

   --------

Truyện ký của Thiện Tùng

 Tại băng ngồi chờ ở Phòng Xã hội &Thương binh, Tâm ngồi bên nạn gỗ, chìa ra cái chân cụt tận đầu gối. Linh xoa bóp cổ tay cụt của mình. Việc ai nấy làm, họ chẳng nói chẳng rằng gì với nhau.

                     

Ảnh minh họa

Hoa, nữ cán bộ Phóng Thương binh & Xã hội từ trong ra, ngồi vào bàn bàn làm việc, mở cập hồ sơ lấy ra xếp giấy, hất hàm hỏi:

-  Ai là Nguyễn thị Linh ?

-  Thưa em !… – Linh đáp.

-  Lại đây ! – Hoa nói như lịnh.

Linh đến cạnh bàn làm việc của Hoa. Hoa đưa xếp hồ sơ cho Linh rồi vắn tắt:

-  Trả lại cho chị đó. Giấy tờ không hợp lệ.

-  Khôn hợp lệ chỗ nào hở chị ?

-  Tôi có ghi rõ ở góc đó – hai người chứng không đủ tư cách.

-  Xin chị nói rõ hơn em chưa hiểu ?

-  Chứng nhận người có công với Cách mạng sao lại một thầy tu, một gã trường phòng Thẩm vấn Ngụy quyền Sài Gòn, họ làm gì có đủ tư cách?! – Hoa nói với giọng mỉa mai.

-  Thưa chị, nhưng họ là những người biết rõ trường hợp của em kia mà ?

-  Sao chị chậm hiểu quá !… Cho dù vậy, nhưng họ vẫn là những người không đủ tư cách. Xác nhận người có công với Cách mạng phải là cán bộ Cách mạng hay ít ra cũng là người có công với Cách mạng – hiểu chưa?

-  Thưa chị, em đã hiểu. Nhưng trường hợp của em chị có giúp gì được không?

-  Việc làm của chị còn có ai biết ?

-  Chỉ còn duy nhứt một người – người mà em cứu thoát thuở ấy. Nhưng mười mấy năm rồi, em không rõ người ấy sống chết ra sao !.

-  Người ấy tên gì, quê ở đâu…?.

-  Lúc ấy đâu có thì giờ hỏi những chuyện ấy !.

-  Nếu không tìm được ai ngoài 2 người làm chứng nầy thì đành vậy.

Hoa vừa nói vừa đứng dậy vào trong. Linh buồn bã cầm xếp hồ sơ ra về. Có tiếng gọi giật từ phía sau: “Cô Linh !…, đợi một chút, tôi có việc cần bàn với cô”.

Việc gì với một người cụt giò không hề quen biết ? Thôi đợi thử xem sao – Linh tự hỏi và chấp nhận chờ.

Khi giải quyết xong việc riêng của mình, Tâm vội vã đu người trên nạng gỗ đến gặp Linh tại băng chờ. Tâm chưa hạ bộ, Hoa xuất hiện nói: “Phiền anh chị ra băng đá trước cổng, tôi đóng cửa – đã hết giờ”.

Tâm hất hàm hiệu cho Linh ra ngoài. Linh đi trước, Tâm quảy ba-lô lên vai, chóng tó tập tểnh theo sau.

Khi cả hai ngồi trên băng đá dưới góc cây Sứ cùi, Tâm móc trong ba-lô ra ổ bánh mì, rứt hai, nửa để cho mình, nửa ém vào tay Linh nói như buộc: “Ăn đi, đừng phụ lòng bộ đội”.

Dầu không muốn Linh cũng phải nhận. Linh cầm khúc bánh mì, dõi theo xem anh ta diễn tiếp trò gì nữa.

Tâm ngậm chéo khúc bánh mì, hai tay moi từ ba-lô ra bình-ton và ca, miệng ú ớ: “Ăn đi!  …rồi uống”.

Linh mĩm cười trước cử chỉ hồn nhiên, chân chất của Tâm, với giọng êm dịu: “Anh tên gì, quê ở đâu, muốn gặp tôi có chuyện chi?”

Tâm bỏ miếng bánh mì sau cuối vào miệng, rót nước ngớp một ngụm, thở sảng khoái, vui vẻ đáp:

-  Tên cúng cơm Lê Chí Tâm, nguyên Giải phóng quân, đang thương binh phục viên, quê ở huyện nầy. Cuộc chiến vừa qua coi như tôi phủi tay: cha mẹ chết hết, nhà cửa tiêu tan. Tôi về đây định nương tựa với người cô ruột. Hiện giờ chưa biết cô ấy còn sống hay đã chết, có còn ở chỗ cũ hay không !. Người yêu của tôi trước đây là cây súng, hiện giờ là cây tó – đại loại là như vậy đó.

-  Anh vui tính dễ nễ, đang như người nông dân vừa cày xong thửa ruộng! – Linh khen đùa cho vui.

Tâm nhìn thẳng vào Linh, đặt vấn đề: Cô đã “lấy khẩu cung” về đời tư tôi rồi, giờ đến lượt cô cũng “khai” đi chớ. Biết đâu, tôi có thể giúp được gì đó cho cô?.

Linh cúi mặt, buồn bã kể: Số của tôi chẳng hơn anh. Tôi tên Nguyễn thị Linh – đứa con gái duy nhứt của gia đình. Cha tôi đi Vệ Quốc Đoàn hy sinh trong thời chống Pháp, mẹ tôi buồn rầu sinh bịnh qua đời sau đó. Mẹ tôi chết lúc tôi lên 9, sống bơ vơ, xin vào chùa làm công quả. 9 năm sau – khi 18 tuổi, tôi trở thành ni cô, pháp danh Diệu Linh. Cuối năm 1960, tôi bị bắt ngồi tù. Khi ra tù  về lại chùa, Sư Cả cho rằng tôi phạm luật nhà chùa, buộc tôi hoàn tục.

Vì sao Linh bị bắt xử án tù ? – Tâm hỏi.

Hồi Đồng khởi 1960 – Linh kể: Trong một đêm Sư Cả đi vắng, em đốt nhang lễ Phật. Một tiếng nổ dữ dội từ xa, sau đó, tiếng súng, tiếng la ó ngày một gần, em vội ra đóng cửa chùa lại. Khi em trờ ra cửa, một người xuất hiện mình bê bết máu, ngã quỵ trước cửa chùa. Anh ta ôm cuộn dây điện sút sổ lòng thòng, đầu đội mũ tai bèo có gắn cờ sao Mặt trận Dân tộc Giải phóng. Em đoán chắc anh ta là Giải Phóng Quân. Sau giây phút đắn đo, em quyết định cứu anh ta. Em vào trong lấy khúc vải nâu mới mua để may áo, xé ra băng vết thương và dìu anh vào chùa giấu sau bàn thờ Phật. Em dùng kéo cắt vạt áo trước của mình lau sạch vết máu rơi trong chùa rồi gở lấy nón và cuồn dây điện của anh ấy đôi lên đầu, mang lên vai vọt ra ngoài và đóng cửa chùa lại. Lúc đó, làng lính soi đèn pin theo dấu máu về hướng chùa. Em dùng kéo, nhắm mắt đâm phập vào lòng bàn tay mình, giựt kéo ra máu tuông xối xả. Em quăng kéo lên máng xối phi tang. Lúc ấy em bị choáng, nhưng phải rán bò vào vườn chuối cho xa chỗ giấu anh bộ đội. Em lấy vạt áo lau máu khi nảy băng vết thương cho mình. Máu em, máu anh bộ đội nối dài đến chỗ em nằm. Theo dấu máu đến chỗ em nằm, thấy em đội mũ tai bèo, vai mang cuồn dây điện, máu me bê bết, họ vui mừng và quả quyết rằng em là người đánh mìn, bị thương chạy vào đây. Họ chửi bới om sòm, nói em là con nữ tu đội lốt…Thế rồi, họ soi đèn pin qua loa xung quanh thấy không có gì, họ kéo xểnh em về bót.

Linh nghĩ gì mà hành động táo bạo như thế ? – Tâm xúc động hỏi.

Đơn giản thôi – Linh nói: Em nghĩ mình không còn người thân, có chết cũng chẳng ai buồn. Em ở chùa, sống nhờ vào bá tánh, không làm gì có lợi cho xã hội, còn anh bộ đội sống chắc có ích hơn mình. Hơn nữa, theo nhà Phật “tu hành là để cứu nhân độ thế”, đối với em, không để câu nói ấy thành lời nói suông. Anh có biết không, khi bị bắt và những ngày sau đó, họ kết tội gì em cũng nhận cả. Khi đoán chắc anh bộ đội, nếu sống, đã thoát rồi, em dại gì không phản cung…

Ngắt lời Linh, Tâm đặt vấn đề: Vật chứng rõ ràng, Linh phản cung dễ gì họ tin?

Không muốn cũng phải tin – Linh kể: Đúng vậy, lúc đầu họ đâu có tin những gì em khai nhận, họ dẫn em về chùa chỉ chỗ giấu anh bộ đội và lấy cái kéo. Lúc dẫn đi em lo quá, sợ anh bộ đội chưa thoát được là hỏng việc. Nhưng rất may, chỗ giấu anh bộ đội chỉ còn dấu máu, và khi lấy cái kéo trên máng xối xuống cũng còn dấu máu nữa họ mới tin đó chớ.

Linh phản cung để làm gì ? – Tâm hỏi .

Linh cười nói: Bộ tu, ăn chay rồi không sợ chết sao?!. Em phản cung là để cứu lấy mình. Từ sự thật đó, chắc chắn họ không kết tội em nặng hơn tội giết chết viên Cai Tổng? Anh biết không, em phản cung làm rõ sự thật, bọn họ tức lồng lộn, nhưng mọi việc đã muộn màng. Còn em hả, ở tù là cùng, ở tù cũng vừa với việc làm của mình. Từ khi em phản cung về sau, họ chỉ giam em chớ không hạch hỏi gì nữa. Họ cũng thừa biết, nếu hỏi thì em cũng nhai đi nhai lại điệp khúc “Tu hành là để cứu nhân độ thế, khi thấy người ta lâm nạn mà mình không cứu thì đâu phải là người tu hành” . Gã thiếu tá Oanh, trưởng phòng thẩm vấn, tức ấm ức về câu nói nầy của em. Mỗi khi vào trại, ông ta thấy em đều nói: “Đồ lẽo mép, thứ nữ tu đội lốt…”. Kệ họ, đánh thì đánh, chửi bới hay nói gì thì nói, em cứ thí mạng cùi. Cuối cùng họ kết tội em “đồng phạm chính trị” với án 10 năm tù.  

-  Chỉ vết kéo sao tay em đến nỗi nầy? – Tâm hỏi.

-  Có lẽ họ oán em nên không cho băng bó. Ở trong tù em biết làm sao! Vết thương nhiễm trùng, cuối cùng, họ đưa em đi nhà thương tháo khớp.

Tâm không còn đủ can đảm nghe Linh kể nữa, anh lấy từ ba-lô ra cái gói đưa cho Linh rồi hất hàm nói:

-  Em mở ra xem đi.

-  Vải gì đây anh Tâm? – Linh ngạc nhiên hỏi.

-  Đó là vải cách đây 15 năm ni cô Diệu Linh dùng nó băng vết thương ở ngực cho anh bộ đội Giải Phóng mà Linh vừa kể.

Linh sửng sốt nhìn Tâm như muốn hỏi thêm điều gì. Tâm cầm tay Linh đặt vào vết thương trên ngực của mình để thay cho lời giải thích.

-  Vậy anh là…?

-  Đúng, là anh đây – người mà em cứu sống 15 năm về trước.

-  Cái giá mà em đã trả cũng chỉ mong anh được sống. Thế là anh sống và trở về. Nếu anh chết thì em ân hận vô cùng – cứu anh mà anh không sống thì việc làm ấy trở thành vô nghĩa?

-  Khi ra tù, em trở lại chùa?

Chớ biết về đâu! – Linh kể:  Khi về chùa, Sư Cả lạnh nhạt đồi với em, nói em đã vi phạm luật nhà chùa rồi bảo em hoàn tục – coi như ông ta đuổi khéo em ra khỏi chùa. Trong lúc em bối rối chẳng biết phải đi đâu, Bà Năm Bánh xèo ở sau chùa bảo em về ở với bà và sau đó nhận em làm dưỡng tử. Từ đó đến nay, bà chiên bánh xèo, em gánh đi bán, hai mảnh đời cô độc dựa vào nhau để sống qua ngày. Dầu sao cuộc sống của em hôm nay như chim có tổ. Nhưng mà anh Tâm nè, khi em bị bắt đi, anh ở lại rồi ra khỏi chùa bằng cách nào?

Tâm kể: Anh lần mò ra cửa sau chùa ngay đêm ấy. Trời đêm tối mịt, mắt anh lờ mờ, chân tay run, cái đầu lịnh cho chân bước tới mà nó từ chối không chịu thi hành. Đến một lúc nào đó, không còn đi được nữa, anh bò, lết. Khi không còn bò, lết nổi nữa nằm nghỉ, ngủ. Khi tĩnh ra thấy mình nằm ở Quân Y. Hỏi ra mới biết, đồng đội tìm gặp khiêng về. Viên đạn ác nghiệt làm anh gãy cọng sườn và lủng phổi, phải mất nửa năm trời mới khôi phục lại sức. Sau đó, anh được tuyển vào đại đội rồi bổ sung  cho chủ lực Miền, hoạt động ở địa bàn Đông Nam bộ.

Hèn chi biệt tăm biệt tích luôn , bộ anh bị thương một lần nữa sao ra nông nỗi ?- Linh hỏi.

Không phải chỉ một lần – Tâm cười nói.

Vậy là sau chiến tranh, chúng mình không ai chết, chỉ bị thương. Dầu sao hai ta cũng còn được tổ tay, tổ chân, may mắn hơn bao người khác phải không anh?! – Linh an ủi.

Thôi bỏ qua bao chuyện cũ xa vời, anh muốn biết:

-  Vì sao em chọn Sư Cả và gã thiếu tá Oanh, trưởng phòng thẩm vấn chế độ cũ làm nhân chứng cho mình trong vụ nầy?

-  Ngoài anh ra, chỉ có 2 người ấy biết rõ, họ chứng kiến và truy tố em trước tòa. Nào ngờ người ta đòi hỏi nhân chứng phải là cán bộ hay người có công với Cách mạng chớ không phải người hiểu biết sự việc?!.

-  Phòng Xã hội & Thương loại 2 nhân chứng vừa kể, không công nhận em là người có công với cách mạng, em nghĩ sao?

Linh đơn giản: Nếu họ công nhận thì em cám ơn, đỡ tủi thân. Còn họ không công nhận thì đành vậy. Khi hành động cũng như sau nầy, có bao giờ em nghĩ đến công cán gì đâu. Cũng tại Bà Năm Bánh xèo xúi bảo em làm “Giấy người có công với Cách mạng” để dễ xin việc làm cho đỡ cái thân. Thú thật, xin không được cũng buồn, cũng mắc cỡ. Nhưng thôi anh à, tìm người có công với Cách mạng để đền ơn đáp nghĩa gì đó là việc làm của cơ quan Xã hội+Thương Binh chớ đâu phải là việc của mình phải không anh?.

Với vẻ thương cảm, Tâm nhìn Linh nói: “Thôi việc gì đã qua cứ cho nó qua, việc gì tới ta sẽ đón nhận nó? Đi em, ta ra quán ăn cái gì đó cho đỡ đói, đã quá nửa trưa rồi”. Linh lắc đầu: “Em không có tiền”. Tâm vỗ túi nói: “Anh vừa lãnh tiền xương máu đây, để anh bù đắp phần nào máu em đã đổ vì anh trước cửa chùa”.

28/01/2016

Thiện Tùng