Diễn biến mới ở khu vực gần lô dầu 06.1 và Bãi Tư Chính ngày 05.09

Như chúng ta đã biết, lô dầu 06.1 của liên doanh Việt Nam - Nga - Ấn Độ là nơi đang diễn ra hoạt động giàn khoan Hakuryu-5. Lô 06.1 nằm ở phía tây bắc Bãi Tư Chính trong khu vực thềm lục địa của Việt Nam. Đây là một trong hai điểm nóng trong suốt gần ba tháng vừa qua, với một chiến dịch xâm nhập vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam của tàu thăm dò Hải Dương Địa Chất 8 cùng các tàu cảnh sát biển được trang bị vũ khí hạng nặng và tàu dân binh Trung Quốc.

Dư luận chú ý nhiều hơn tới các hoạt động khảo sát đan áo dày đặc của nhóm tàu Hải Dương Địa Chất 8 trên vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam ở phía đông bắc Bãi Tư Chính và cách Bãi Tư Chính vài chục hải lý. Nhưng trước khi nhóm tàu Hải Dương Địa Chất 8 tới vùng biển Việt Nam ngày 3/7, thì từ ngày 16/6, đã có ít nhất hai tàu hải cảnh 35111 và 3402 hiện diện ở khu vực lô dầu 06.1, với những hành vi khiêu khích, cản trở hoạt động của giàn khoan, thường xuyên ở cự ly rất gần với các tàu hỗ trợ hoạt động giàn khoan của Việt Nam.

Trong khi khu vực nhóm tàu Hải Dương Địa Chất 8 hoạt động có những lúc ngưng nghỉ thì khu vực gần lô dầu 06.1 chưa từng có một ngày thiếu bóng tàu hải cảnh Trung Quốc kể từ ngày 16/6 tới nay. Khi tàu hải cảnh 35111 và 3402 rút đi thì có tàu hải cảnh 46301 thay thế.

Cho đến sáng ngày hôm nay, ngày 5/9, tàu hải cảnh 46301 đã rút về Đá Chữ Thập. Theo dõi qua AIS, hiện không còn tàu hải cảnh Trung Quốc ở khu vực lô dầu 06.1 (dù vậy, chúng tôi cũng không thể kết luận là tàu Trung Quốc đã thật rút hoàn toàn khỏi khu vực này vì rất có thể có tàu tắt AIS để lẩn tránh sự theo dõi của các ứng dụng theo dõi hàng hải).

Các tàu tham gia hỗ trợ hoạt động dầu khí của Việt Nam vẫn hiện diện khá nhiều ở khu vực gần Bãi Tư Chính, trong bể Nam Côn Sơn, gợi ý các hoạt động dầu khí ở đây vẫn đang diễn ra tích cực. Ngoài hoạt động của giàn khoan Hakuryu-5 ở lô dầu 06.1 thì mới đây, Việt Nam cũng đã hạ đặt chân đế giàn công nghệ trung tâm Sao Vàng ở mỏ dầu Sao Vàng - Đại Nguyệt nằm sâu trong bờ biển Việt Nam.

Chúng ta vẫn sẽ phải tiếp tục theo dõi xem nhóm tàu Trung Quốc có quay trở lại sau khi đã tạm nghỉ ở Đá Chữ Thập ở quần đảo Trường Sa.

Nhắc đến Đá Chữ Thập, thì đây cũng là nơi Việt Nam tuyên bố chủ quyền, và do vậy theo lập trường của Việt Nam, các hoạt động của Trung Quốc ở khu vực Đá Chữ Thập mà không được sự cho phép của Việt Nam được coi là bất hợp pháp.

Đá Chữ Thập bị Trung Quốc chiếm vào đầu năm 1988 sau khi dùng 4 tàu chiến chặn các tàu công binh của Việt Nam tiến vào. Chúng tôi sẽ có bài viết cụ thể về Đá Chữ Thập trong một dịp sau.

Ảnh 1: Bản đồ hai điểm nóng trong gần 3 tháng qua tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam (Nguồn: AMTI/CSIS).

Ảnh 2: Tàu hải cảnh 46301 (được nguỵ danh bởi tên Chinacoastguard5303) đang neo đậu ở Đá Chữ Thập cùng với nhóm tàu Hải Dương Địa Chất 8.

Ảnh 3: Hiện trạng khu vực bể Nam Côn Sơn và Bãi Tư Chính sáng ngày 5/9.

Theo VOA ngày 03/9, tàu cẩu lớn nhất thế giới của Trung Quốc, tàu Lam Kình, của Tập đoàn Dầu khí Hải Dương Trung Quốc (CNOOC)đang di chuyển trong khu vực đặc quyền kinh tế của Việt Nam tại vị trí 14°56'6.00"N/109°23'42.00"E ngoài khơi tỉnh Quảng Ngãi vào lúc 9 giờ 42 phút cùng ngày, chỉ cách đường cơ sở của Việt Nam chưa tới 11 hải lý và cách đảo Lý Sơn khoảng 30 hải lý về phía Nam, nghĩa là trong lãnh hải của Việt Nam, cũng là nơi có dự án Cá Voi Xanh mà Việt Nam đang hợp tác với tập đoàn dầu khí Mỹ Exxon Mobil để khai thác. Thông tin này cũng được một chuyên gia xác nhận với VOA và đồng thời cho biết thêm rằng lực lượng cảnh sát biển của Việt Nam đang theo dõi động thái của con tàu này.

Cảnh báo tàu cẩu lớn nhất thế giới của TQ đi vào vùng biển VN, chuẩn bị đặt giàn khoan?

Tàu cẩu lớn nhất thế giới của Trung Quốc, tàu Lam Kình, đang di chuyển trong khu vực đặc quyền kinh tế của Việt Nam, các nguồn tin về Biển Đông trích dẫn dữ liệu theo dõi tàu cho biết hôm 3/9. Thông tin này cũng được một chuyên gia xác nhận với VOA và đồng thời cho biết thêm rằng lực lượng cảnh sát biển của Việt Nam đang theo dõi động thái của con tàu này.

Theo trang South China News và IndoPacific_SCS_Info, tàu Lam Kình của Tập đoàn Dầu khí Hải Dương Trung Quốc (CNOOC) đã xuất hiện trong vùng biển của Việt Nam hôm 3/9. Nguồn tin dự đoán rằng có thể Bắc Kinh đang chuẩn bị đưa một giàn khoan đến hoạt động trong vùng biển của Việt Nam.

Nhà báo Duan Dang trích dẫn dữ liệu từ Marine Traffic cho biết thêm rằng tọa độ của Lam Kình là 14°56'6.00"N/109°23'42.00"E ngoài khơi tỉnh Quảng Ngãi vào lúc 9 giờ 42 phút cùng ngày, chỉ cách đường cơ sở của Việt Nam chưa tới 11 hải lý và cách đảo Lý Sơn khoảng 30 hải lý về phía nam, nghĩa là trong lãnh hải của Việt Nam, cũng là nơi có dự án Cá Voi Xanh mà Việt Nam đang hợp tác với tập đoàn dầu khí Mỹ Exxon Mobil để khai thác.

Xác nhận thông tin về sự xuất hiện của tàu cẩu Trung Quốc trong khu vực, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, một nhà nghiên cứu an ninh và chính trị khu vực của Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ISEAS có trụ sở ở Singapore, nói thêm với VOA rằng vị trí di chuyển của tàu Lam Kình là trong khu vực đặc quyền kinh tế của Việt Nam (EEZ), chứ không phải bên trong lãnh hải (trong vòng 12 hải lý).

Theo ông, với tình trạng “đi qua vô hại” của tàu Lam Kình trong khu vực EEZ, thì Việt Nam chưa thể phản ứng gì vì đây là một hoạt động hợp pháp theo luật quốc tế.

“Đi kèm theo nó là mấy tàu vận tải khác, nhưng người ta thấy các tàu vận tải đó không có các khung nhà giàn hay khung giàn khoan cố định nào. Và kèm theo nó còn có hàng chục tàu cảnh sát biển Trung Quốc đi hộ tống. Cảnh sát biển của Việt Nam cũng đi theo và không làm gì được người ta cả vì người ta đã làm gì đâu”, TS. Hà Hoàng Hợp nói với VOA.

Mặc dù đưa ra giả thuyết về khả năng thời tiết xấu vào đêm 3/9 và sáng 4/9 khiến tàu Lam Kình có thể phải di chuyển xuống khu vực bên dưới, đối chiếu với đất liền là khoảng Phú Yên, Khánh Hòa, nhưng TS. Hà Hoàng Hợp không loại trừ khả năng Trung Quốc có thể từ một mũi khác kéo giàn khoan vào hoạt động trong vùng biển của Việt Nam và lúc đó sẽ “rất to chuyện”.

“Nếu Mỹ, Nga, Ấn Độ cảm thấy bị đe dọa, bị ngăn cản hoạt động kinh tế bình thường và hợp pháp của họ trong vùng biển đặc quyền kinh tế Việt Nam thì phản ứng của họ có thể là phản ứng quân sự”, TS. Hà Hoàng Hợp dự báo.

Đang tham dự một hội nghị an ninh ở Singapore với sự có mặt của các nước Trung Quốc, Nhật, Australia, Ấn Độ…, TS. Hà Hoàng Hợp cho biết các bên đang rất quan ngại về tình hình ở Biển Đông, với cảnh báo rằng “không còn ranh giới nào giữa hòa bình và chiến tranh trên biển nữa” trước những hành vi hung hăng và khó lường trước của Trung Quốc.

Theo TS. Hà Hoàng Hợp, hiện Việt Nam và các quốc gia liên quan đã “chuẩn bị sẵn sàng” cho tình huống xấu nhất, tức là khả năng xảy ra đối đầu quân sự.

Trước đó một ngày, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng kêu gọi các nước giúp giảm căng thẳng ở Biển Đông do “những diễn tiến nghiêm trọng” gần đây gây ra.

“Biển Đông có ý nghĩa quan trọng đối với các nước trong và ngoài khu vực trên bình diện kinh tế, an ninh, an toàn, tự do hàng không và hàng hải”, bà Hằng nói trong một email gửi cho hãng tin Bloomberg hôm 2/9. “Việt Nam hoan nghênh và sẵn sàng hợp tác với các nước khác và cộng đồng quốc tế nhằm duy trì hòa bình, ổn định và an ninh trong khu vực”.

Phát biểu của người đại diện Bộ Ngoại giao được đưa ra sau khi 3 quốc gia Anh, Pháp, Đức đưa ra tuyên bố chung vào ngày 29/8, nêu lên quan ngại về những căng thẳng hiện nay ở Biển Đông và khả năng có thể dẫn tới bất ổn về an ninh và ổn định của khu vực.

Trước đó, Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu và Ấn Độ cũng lên tiếng về việc Trung Quốc đưa tàu Hải Dương Địa Chất 8 vào hoạt động trong khu vực đặc quyền kinh tế của Việt Nam trong thời nhiều tháng qua, bất chấp phản đối liên tục của Hà Nội và chỉ trích từ phía Mỹ.

Tàu Lam Kình được trang bị một cần cẩu khổng lồ có khả năng nâng 7.500 tấn. Bản thân chiếc cần cẩu này nặng 4.000 tấn và có móc phụ nặng 1.600 tấn, có khả năng nâng và hạ các thiết bị đặc biệt nặng như các giàn khoan dầu. Cho đến nay, Lam Kình vẫn được xem là tàu cẩu lớn nhất trên thế giới.