20/02/2013

Sửa Hiến pháp chứ không phải xây Hầm trú ẩn

Huy Đức
20-02-2013
Nếu tôi là trưởng ban sửa đổi Hiếp pháp 1992 tôi sẽ đề nghị ngưng lại cho đến khi trong Đảng thực sự biết rõ mình muốn duy trì mô hình đảng chủ lập hiến như hiện nay hay muốn thiết lập ở Việt Nam một nền cộng hòa thật sự.
Các nhà nước quân chủ phải lập hiến khi nhà vua bị các tôn giáo, lãnh chúa… buộc phải chia sẻ quyền lực. Các nhà nước đảng chủ phải lập hiến vì muốn tạo ra cái vỏ bọc cộng hòa cho sự toàn trị của mình. Nếu Đảng cộng sản Việt Nam muốn tiếp tục chế độ chính trị như hiện nay thì cách khôn ngoan nhất là cứ giữ Hiếp pháp 1992 vì nó vẫn đang làm tốt vai trò “phông màn” cho Đảng.


Sẽ là một sai lầm chính trị (của Đảng) nếu sửa đổi hiến pháp không phải vì cải cách mà chỉ để tự trấn an. Khi lực lượng vũ trang đã khẩu hiệu “chỉ biết còn Đảng, còn mình” mà vẫn không hết sợ hãi thì lẽ ra Đảng phải sửa cái gốc là trao quyền lực cho dân. Bảo vệ sự cầm quyền của Đảng mà bằng cách hiến định lòng trung cho quân đội và cố thủ trong điều 4 như một thứ lô cốt thì chỉ gây ra tranh cãi về tính hợp hiến của đảng độc tôn và khiến dân chúng nghĩ rằng Đảng coi mục tiêu cầm quyền cao hơn chủ quyền quốc gia, dân tộc.
Nếu chỉ quan tâm tới việc phân chia quyền lực thì không cần sửa hiến pháp. Quyền lực lâu nay vẫn được phân chia một cách bất thành văn và phe nhóm thường giải quyết tốt hơn hiến pháp. Vấn đề là tại hội nghị trung ương sắp tới ông Nguyễn Bá Thanh có đủ phiếu vào Bộ chính trị, ông Vương Đình Huệ có trở thành bí thư trung ương Đảng hay không? Ông Nguyễn Bá Thanh rồi sẽ chọn con đường đi vào lịch sử như một bao công, hay với không ít tỳ vết hiện nay, sẽ bắt tay với Thủ tướng đương nhiệm, quay lưng với những người đã từng nuôi kỳ vọng?
Nếu nhận ra đây là cơ hội chính trị thì đừng vội vã, hãy ngồi lại với nhân dân, hình thành một bản hiến pháp có thể thiết lập một nền cộng hòa, trên nguyên tắc: một chính quyền không phải do dân thì không thể là của dân và không thể hy vọng chính quyền đó sẽ vì dân được. Với quyền lập hiến, nhân dân phải tham gia với tư cách là người quyết định chứ không phải “khách” mời “góp ý” như Đảng đang làm.
Ủy ban sửa đổi hiếp pháp, vì thế, phải thay đổi quy trình làm việc của mình. Thay vì cắm đầu viết lách, bước một, chuẩn bị những vấn đề phải trình Quốc hội biểu quyết đưa ra trưng cầu dân ý. Điều phải trưng cầu dân ý đầu tiên là Việt Nam nên chọn mô hình cộng hòa đại nghị (nơi quốc hội bầu ra chính phủ và nguyên thủ quốc gia) hay cộng hòa tổng thống (nơi cử tri trực tiếp bầu ra nguyên thủ).
Cộng hòa đại nghị thường thành công hơn ở các quốc gia đi từ nền quân chủ lập hiến. Nơi hoàng gia, tuy không trực tiếp cầm quyền, vẫn còn uy tín để trị vì như một biểu tượng quốc gia. Tuy các triều vua của Việt Nam đã bị “phế từ lâu”, vẫn nên hỏi xem dân chúng muốn tìm một hoàng thân hay tự tay bầu ra tổng thống.
Đảng Cộng sản Việt Nam hoàn toàn có thể đưa điều 4 ra trưng cầu dân ý và nếu nhân dân tán thành trong một cuộc bỏ phiếu hoàn toàn tự do thì việc cầm quyền của Đảng sẽ thực sự vinh quang. Nếu dân muốn Đảng cộng sản chỉ là một trong các đảng chính trị của người Việt Nam thì anh chỉ có thể cầm quyền khi thắng trong bầu cử.
Trong tình huống đó, hiến pháp nên quy định sự khác nhau giữa ứng cử viên độc lập với ứng cử viên được đề cử bởi một đảng chính trị. Ví dụ: một người có thể trở thành ứng cử viên tổng thống nếu được một đảng chính trị có cơ sở hoạt động ở tầm quốc gia đề cử hoặc có đủ một lượng chữ ký ủng hộ nhất định (nếu là ứng cử viên độc lập).
Với một dân tộc đang có hàng triệu người sống và làm việc ở khắp năm châu như Việt Nam, cần trưng cầu dân ý về điều kiện của các ứng cử viên: có chấp nhận người có hai quốc tịch ứng cử tổng thống, nghị sỹ Việt Nam hay không? Có nên đòi hỏi ứng cử viên tổng thống và ứng cử viên nghị sỹ quốc hội phải là người sinh ở Việt Nam và sống liên tục ở trong nước 5 năm tính đến ngày bầu cử?
Chế độ kinh tế cũng cần được đưa ra hỏi dân. Tự do tư tưởng là vấn đề phải được bảo vệ trong xã hội tương lai. Hiến pháp tôn trọng niềm tin cộng sản của một thiểu số nhân dân nhưng dân chúng không thể trả chi phí để nuôi “định hướng xã hội chủ nghĩa” bằng cách coi “kinh tế nhà nước là chủ đạo”. Nên trưng cầu dân ý về việc cấm nhà nước thành lập những xí nghiệp mang tính kinh doanh (trừ các doanh nghiệp công ích và doanh nghiệp khai thác những loại tài nguyên đặc biệt).
Hãy trưng cầu dân ý để dân chúng chọn giữa sở hữu toàn dân và chế độ đa sở hữu đối với đất đai.
Sau khi có kết quả trưng cầu dân ý, Ủy ban sửa đổi hiến pháp mới tiến hành bước hai: thiết kế một mô hình nhà nước có khả năng bảo vệ chủ quyền quốc gia, có thể hòa giải quốc gia, phát triển quốc gia, đảm bảo an ninh và mang lại công lý cho người dân tốt nhất. Ủy ban cũng không nên giấu dốt, cái gì biết thì hẵng làm cái gì không có kinh nghiệm thì nên học hỏi, nhất là từ những mô hình nhà nước đã được loài người áp dụng thành công. Việt Nam cần một mô hình chính trị bền vững dài lâu chứ không phải chỉ “bay 15 phút” rồi “bỏ kho” như những chiếc máy bay Vam mà Việt Nam đã từng tự chế.
Cách mà công an Hải Phòng đối xử với anh em ông Đoàn Văn Vươn cho thấy, hệ thống tư pháp hiện hành không thể đảm bảo công lý, nhất là đối với những xung đột giữa công dân với địa phương. Ngoài việc tổ chức tòa án theo cấp xét xử (thay vì theo cấp hành chính), lực lượng điều tra hình sự và công tố nên tổ chức thống nhất ở cấp toàn quốc gia. Cảnh sát địa phương chỉ đảm bảo giao thông và trật tự, trị an; có thể bắt trộm, cướp rồi giao lại cho cơ quan công tố.
Các địa phương tùy vào ngân sách và tình hình an ninh mà quyết định số lượng cảnh sát. Không để tình trạng như Thành phố Hồ Chí Minh phải lấy thanh niên xung phong ra điều khiển giao thông và chống cướp bằng lực lượng từ trung ương cứu viện.
Thật là nguy hiểm nếu lực lượng công an, quân đội thay vì trung thành với quốc gia lại trung thành với đảng phái. Đảng có thể nay tồn, mai vong nhưng Nước thì muôn đời phải giữ. Nếu quân đội không coi nhiệm vụ quan trọng nhất là giữ nước thì khi trong Đảng có bất đồng, quân đội mất phương hướng, những kẻ có dã tâm lãnh thổ như Trung Quốc rất dễ thừa cơ chiếm nốt Trường Sa bằng một cuộc chiến tranh cục bộ.
Cũng cần tách bạch hành pháp chính trị và hành chính công vụ để khi Đảng tan rã thì chỉ có chức năng hành pháp chính trị tạm ngưng, trộm cướp vẫn có người bắt; đèn xanh, đèn đỏ vẫn sáng ở ngã tư; người dân vẫn có thể làm passport, đăng ký xe và sang tên nhà, đất…
Bước thứ ba, Ủy ban sửa đổi hiến pháp trình những mô hình hành chánh, tư pháp tương thích này để quốc hội thông qua. Sau đó tới bước thứ tư mới tiến hành cho chuyên viên thảo ra hiến pháp. Do đã trưng cầu dân ý, hiến pháp chỉ cần 2/3 tổng số đại biểu thông qua chứ không cần đưa ra phúc quyết toàn dân. Chỉ phải giữ nguyên tắc cái gì dân đã quyết khi trưng cầu dân ý thì quốc hội không có quyền thay đổi.
Cũng có thể rút ra các bài học lập hiến từ Việt Nam. Hiến pháp 1946 từng được viết bởi những trí thức có tinh thần pháp quyền và bác ái, tự do. Cho dù nó được quyết định bởi một quốc hội được bầu lên trong cuộc tổng tuyển cử do Việt Minh kiểm soát, Hiến pháp 1946 đã được thông qua bởi những người yêu nước và khát khao độc lập, tự do.
Tuy chưa được công bố chính thức do chiến tranh nhưng Hiến pháp 1946 đã có hiệu lực trên thực tế. Hồ Chí Minh đóng một vai trò quan trọng trong Hiến pháp 1946, nhưng chính ông, sau khi đi dự Hội nghị 81 đảng cộng sản và phong trào công nhân quốc tế từ Mascova trở về, đã phế bỏ bản hiến pháp dân chủ này để thay thế bằng Hiến pháp 1959.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Đình Lộc, Hiến pháp 1959 được dịch ra từ Hiến pháp Liên Xô nhưng qua bản tiếng Trung nên nhiều định chế nhà nước đã được copy một cách vội vã và không chính xác. Hiến pháp 1980 cũng copy từ hiến pháp của các nước cộng sản Đông Âu, áp dụng nguyên si những định chế mà ngay sau đó đã bị các nước này bãi bỏ. Không nên sợ hãi trước những mô hình nhà nước đã được áp dụng thành công. “Nhập khẩu” mô hình chính trị đã là truyền thống mà Đảng Cộng sản Việt Nam bắt đầu từ năm 1959.
Một chế độ toàn trị thường đi đến sụp đổ hoặc tiếp tục tồn tại bằng cách siết chặt dân chủ, tự do. Quá trình này càng kéo dài bao nhiêu thì càng hủy hoại các nguồn lực và giá trị quốc gia tới đó. Sự sụp đổ hay sự ngắc ngoải của chế độ đều trút hậu quả lên đầu thường dân. Chủ động cải cách để từng bước trao mọi quyền lực cho nhân dân không chỉ là lối thoát của Việt Nam mà còn là cánh cửa để Đảng thoát ra trong danh dự.
Nguồn: FB Osin Huy Đức

16 commentaires:

  1. Vì thế anh Huy Đức chả bao giờ được làm trưởng ban sửa đổi hiến pháp 1992 .Với lại anh đề nghị ngưng lại thì chẳng còn trưởng ban nữa .
    Thứ nữa,anh hỏi Đảng "muốn..." là anh hỏi ai?Xin lỗi anh ĐH có khi ko phải tất cả UVBCT ai cũng hiểu "nền cộng hòa thật sự " là gì .?
    Thứ nữa anh lại dùng từ "cắm đầu vào viết lách..." thì các vị trong ủy ban sửa đổi hiến pháp đỏ hết cả tai,chả muốn nghe nên cũng chả muốn trưng cầu dân ý nữa thế là các vị ấy hoặc là chả có gì viết,hoặc cứ viết quàng xiên để ăn lương .Và rồi câu chuyện đến đây là hết

    RépondreSupprimer
  2. Bài viết quá hay, có thể coi đây là bài tổng kết xuất sắc cho đợt góp ý xây dựng Hiến pháp lần này. nó cho thấy muốn có một bản HP chuẩn thì từ cách thức chuẩn bị,quan điểm xây dựng đến nội dung cụ thể phải được chuẩn bị ra sao.
    Làm như cách Quốc hội đang làm, đúng là chỉ nhằm xây cho đảng cầm quyền một cái boong ke trú ẩn, mà cái boong ke xây nên một cách vội vã,thiếu khoa học thì bảo vệ được ai,tồn tại được mấy hồi?.

    Ý kiến này không liên quan đến chủ Blog.

    RépondreSupprimer
    Réponses
    1. Đúng, nhất trí. Lật mặt nạ bọn mỵ dân!

      Supprimer
  3. Theo tôi, đây là nhận định & góp ý thẳng thắn rõ ràng. Tác giả bài viết có chính kiến rạch ròi, phê bình thẳng thắn nhưng mang tính xây dựng.READABLE, hỡi những người CS đang nắm quyền lực ở VN! Kêu gọi sự thức tĩnh & quan tâm của họ đến sự thống khổ của nhân dân VN đang gánh chịu.

    RépondreSupprimer
  4. Hãy rút lui, hãy "chết đi" trong danh dự. Chết di để cả dân toc & con cháu đời sau được sống, được ngẫng cao đầu với cộng đồng quốc tế! .AI CŨNG MỘT LẦN CHẾT MÀ THÔI. Hay chọn cách chết cho có ý nghĩa!

    RépondreSupprimer
  5. Huy Đức nhận định thật thuyết phục qua bài này
    và chứng tỏ khả năng suy luận vững vàng.
    Điều nữa là dám nói thẳng ra những gì sai trái,
    lạc hậu,ngay cả phản động tức phản tiến hoá và
    những gì đúng đắn,tiến bộ cũng như văn minh,cần
    phải lựa chọn cho đất nước phát triển.

    RépondreSupprimer
  6. Huy Đức nói chí lý lắm!

    RépondreSupprimer
  7. "...Chủ động cải cách để từng bước trao mọi quyền lực cho nhân dân không chỉ là lối thoát của Việt Nam mà còn là cánh cửa để Đảng thoát ra trong danh dự".
    Thật chí lý!!!

    RépondreSupprimer
  8. Hay quá! Thích bài viết có giá trị này. Bravo, HUY ĐỨC

    RépondreSupprimer
  9. Đảng viên chẳng quan tâm gì đến sự "còn/mất" của đảng đâu.
    Họ chỉ lợi dụng đảng như một công cụ để vơ vét cho đầy túi. Túi đầy rồi thì chạy sang các nước tư bản "giãy chết" để hưởng thụ đời đời.
    Ở các địa phương, các trưởng ban tuyên giáo tỉnh, huyện đều như vậy, rất khôn ngoan sáng suốt, chẳng ai u mê cả! Nói chung khẩu hiệu là"Còn nước còn tát để kiếm cá! "Nó chưa đổ ngay trong nhiệm kỳ của mình đâu"! Ai cũng hy vọng như vậy cả.

    RépondreSupprimer
  10. Thật đáng tiếc,đây không phải là Cộng hòa Đại nghị hay Tổng thống-Mà là Cộng hòa XHCN,cái "Bệnh phẩm"này hiếm có trong Lịch sử Nhân loại tiến bộ đương thời,nó chỉ tồn tại trong tiềm thức của ma quỷ.
    Cảm ơn Huy Đức,đừng khuyên Đảng về sở hữu đất đai trong Hiến pháp mới,vì hôm qua Tôi đã nghe thấy một trong 09 định hướng chiến lược là tăng cường quản lý nhà nước về tư liệu sản xuất quý giá này.Còn nữa,nếu không nuôi "Định hướng XHCN VN"bằng các nghị quyết,dự án-Chẳng hạn"Quả thụi bùn"thì Đảng lấy đâu tiền duy trì hoạt động,nói gì tới tham nhũng hay chấm mút(Chỉ riêng điều này với tư cách đạo đức như hiện nay khiến Đảng tự giải tán-Vì Dân vì nước,không màng danh lợi chỉ là sự dối trá bịp bợm không lừa được ai).
    Điều gì đó(70),còn khẳng định Quân đội(Con em của Đảng)phải bảo vệ Đảng(Dù Đảng có thối nát)còn Ông,Bà,Cha,Mẹ chúng xét sau.Đây là chỗ dựa vô lối,khi Đảng cưỡi đầu,cưỡi cổ Nhân dân.Xa rời lợi ích của Dân tộc và Đất nước,bản lợi cá nhân(Các sự kiện Trung quốc gây hấn trước 1975-Đảng câm lặng,va chạm tiếp theo thậm chí bị đánh,cướp ,vả vào mặt,con Dân phơi xác thê thảm.Khiến chủ quyền,đất đai,biển,đảo của Tổ quốc (Vô cùng thiêng liêng)trở thành món hàng đổi trao mạt hạng.
    Quan trọng nhất,điều 04-Liên đới vai trò lãnh đạo truyền kiếp của Đảng CSVN từ trước tới nay,tự cho mình đứng trên Pháp luật,gây thất thoát vô vàn về Kinh tế nước nhà,đau khổ ai oán nhiều thế hệ cho Dân chúng,suy thoái tham nhũng vô cùng tận,đưa Đất nước tới bến thẳm.Ngày nay,Nếu Đảng CSVN(Suy đồi,lạc hậu,không còn vai trò Lịch sử?),lại tiếp tục bất nghĩa với kẻ sinh thành một cách vô lối vì quyền lợi phi pháp quen thuộc bấy nay,Tôi tin chúng sẽ bị Lịch sử quét đi như rác rưởi.Thật xấu hổ và vô liêm sỉ cho cái gọi là lực lượng Tiến bộ hàng đầu của Đất nước khốn khổ này sau 37 năm"Lãnh đạo sáng suốt,không bao giờ bị trả giá cho sự tham lam,đổ đốn,suy đồi,ngu dốt".Chúng đâu cần nghĩ rằng bữa tiệc ngồi đã lâu gồm các món đặc sản:Xương,máu,nỗi thống khổ,uất hận của Dân tộc đau thương này mà lại vênh váo,dương dương tự đắc.Ngày tận đang gọi chúng bởi các Oan hồn bị chà đạp,hỡi những kẻ vô lương độc ác-Hãy tắm Dân tộc này trong bể máu,hủy diệt sự trường tồn của Đất nước 4000 năm này vì mục đích bịp bợm của các người.

    RépondreSupprimer
  11. Các bước của anh nói cho độc giả nghe thôi. Đảng cộng sản đời nào mà nghe!

    RépondreSupprimer
  12. Anh Chênh,định giao lưu trao đổi với các độc giả suy nghĩ cá nhân về Bài viết này,Tôi chưa thấy NX của mình.Tại sao vậy?(Anh ngại,hay Tuyên ngôn nhân quyền không có giá trị?).

    RépondreSupprimer
    Réponses
    1. Cảm ơn Anh Chênh-Người bạn quen thuộc bấy lâu,tôi vẫn nhẫn lại chờ đợi phán quyết của Anh(Anh đã hiện NX của Tôi"14h,25ph-22.02.2013".Vừa về ,giở sổ-Tôi biết vậy),để trao đổi và có ý kiến về hiện trạng Đất nước.Thiển nghĩ ý kiến của tôi có nặng nề về đảng CSVN ?-Nhẹ lắm,so với công trạng của đảng "Vì" Dân tộc và Đất nước VN bấy lâu.

      Supprimer
  13. Mình đồng ý như nhận xét của bạn Trung287 và ND 08:50. Anh Huy Đức rất fair play trong đề xuất của mình, lịch sự thách thức những người cộng sản một cuộc chơi minh bạch, thắng hay thua trong danh dự. Chấm dứt trò chơi "đảng cử dân bầu". Một đảng nên cầm quyền qua sự cân nhắc và tín nhiêm của đa số công dân, và sự tín thác đó phải được đo đạc bằng bầu cử . Sự tín nhiệm quốc dân không thể là vô hạn hay vô điều kiện như ĐÃNG [sic] hiện nay..

    RépondreSupprimer
  14. Nếu tất cả được trưng cầu dân ý thì tôi tin chắc 95 % nhân dân bỏ phiếu cho Đảng Cộng sản Việt nam. Dân ta theo Đảng đã lâu rồi. Như một người nghiện.

    RépondreSupprimer