Sự chọn lựa khó hiểu

Dương Văn Ni 

Dù muốn đánh đổi cái gì đi nữa thì cũng đừng đánh đổi sự sống còn. Bởi sự chọn lựa này là không có cơ hội để sửa sai! Ảnh: Huỳnh Công Bá

(TBKTSG Xuan AL) - Nếu buộc phải chọn lựa giữa sống còn và phát triển, thì chắc ai cũng phải chọn sống còn. Ấy vậy, mà với những gì đã và đang xảy ra ở đồng bằng sông Cửu Long, thì sự chọn lựa đó đôi khi là ngược lại!

Sau bữa ăn sáng, người chồng nói phải đi họp, người vợ thì đi chợ và đứa con thì đi thi. Tuy nhiên những người hàng xóm thì thấy họ chẳng đi đâu cả trong ngày hôm đó. Vậy có phải là họ đã dời hay hủy kế hoạch của từng người hay không? Thật ra thì mỗi người trong gia đình đó đã hoàn thành kế hoạch trong ngày của mình, bởi vì người chồng thì tham gia một buổi họp trực tuyến, người vợ thì đi chợ qua mạng và đứa con thì đang theo học chương trình giáo dục từ xa.

Đang ngồi uống cà phê với bác nông dân từ Cà Mau mới lên Cần Thơ thì nghe điện thoại của bác kêu bíp bíp, rồi bác mở ra bấm bấm... Thì ra bác đang “bơm” nước mặn vào các ao nuôi tôm. Nhờ hệ thống điều khiển từ xa, nên khi độ mặn trong ao nuôi tôm bị giảm, tức thì tín hiệu được chuyển đến cho bác, dù ở đâu bác cũng có thể “ra lệnh” cho hệ thống ở nhà bơm nước biển bổ sung vào ao nuôi.

Nói như vậy để thấy là ngày nay sự phát triển đã làm thay đổi hoàn toàn những hiểu biết vốn có của chúng ta. Ví như “đi chợ” mà không cần phải ra khỏi nhà, “đi họp” mà không cần đến phòng ốc, “đi thi” mà chẳng có giám thị phát đề thi và canh gác, ngồi uống cà phê ở Cần Thơ mà vẫn “bơm nước” ở tận Cà Mau!

Nhìn rộng ra cho toàn xã hội chúng ta còn bắt gặp những thứ thay đổi đã làm xáo trộn cả những hiểu biết thông thường hiện nay như trồng trọt không cần đất đai; tưới tiêu thì không cần tưới cho cả khu ruộng mà có thể tưới theo nhu cầu nước cho từng cây; kinh doanh taxi thì không cần mua xe, không cần thuê mướn tài xế...

Tất cả những thay đổi này là do sự phát triển của ngành công nghệ thông tin, mà mọi người hay nói là cuộc “cách mạng 4.0”. Cách mạng 4.0 kết nối chúng ta ở mỗi nơi mỗi lúc, thỏa mãn nhu cầu ngày càng nhiều của con người, tạo ra cơ hội bình đẳng hơn cho sự cạnh tranh của từng cá nhân trong xã hội. Chắc là sau 4.0 sẽ có 5.0, 6.0 hay 7.0 tiếp theo. Sự phát triển này sẽ còn làm đảo lộn những hiểu biết thông thường của chúng ta hiện nay.

Tuy nhiên, dù có “đi chợ” kiểu nào đi nữa thì hàng hóa mà người thật hay người máy (robot) mang đến tận nhà cũng là thịt cá, rau củ, muối đường. Trong đó muối thì phải mặn, đường phải ngọt, cà chua thì phải chua và khổ qua thì phải đắng. Hóa ra những thứ cần cho nhu cầu sống thì không thay đổi bao nhiêu. Dù trái cà chua có vuông tròn, to nhỏ, đỏ vàng thay đổi đến đâu thì nó vẫn phải có mùi vị của cà chua mà không thể là một loại trái nào khác.

Vì vậy dù phát triển làm cho mọi thứ có thể thay đổi từ “thật” sang “ảo”, như người thật thì không đẹp nhưng khi “lên mạng” thì hóa thành hoa hậu dễ dàng, ngoài đời thì lao động vất vả vậy mà nhóm “bạn bè ảo” vẫn luôn gọi “đại gia” mỗi ngày. Tuy nhiên dù có “ảo” đến đâu nhưng những thứ cần cho nhu cầu sống thì không thể nào “ảo” được, đó là cần không khí để thở, nước để uống, cơm cá thịt rau để ăn và nhà cửa để ở.

Trong đó nếu có tiền thì có thể mua được nhà đẹp, mua được thức ăn ngon và hợp vệ sinh, nhưng không thể nào mua được một bầu không khí trong lành. Và ai ai cũng biết là con người có thể nhịn ăn vài ngày, nhịn uống vài giờ, nhưng chỉ “nhịn thở” được có vài phút!

Ấy vậy mà khi nhìn xung quanh chúng ta thì không khí là thứ tài nguyên rẻ nhất, ít ai quan tâm nhất. Người ta sẵn sàng đốn trụi một khu rừng tự nhiên để làm thủy điện vì lý do cần điện cho phát triển. Luật lệ để kiểm soát việc xả chất thải ô nhiễm xuống đất xuống sông thì xây dựng rất chặt chẽ, nhưng nếu xả “lên trời” thì khá dễ dàng.

Đồng bằng sông Cửu Long là vùng đất trù phú, là nơi sản xuất chính các mặt hàng thiết yếu cho sự sống như lúa gạo, cá tôm, heo gà, rau màu, cây ăn trái, thì lại mọc lên hàng chục nhà máy nhiệt điện than, nhà máy tái chế giấy phế liệu, nhà máy hóa chất với cùng một lý do là phục vụ cho sự phát triển. Mỗi năm lại có hàng triệu tấn hóa chất độc hại đổ thẳng vào đồng ruộng, ao chuồng, sông rạch cũng được biện minh là do nhu cầu sản xuất. Làm sao để có thể thuyết phục được người tiêu dùng ở trong nước và trên thế giới là hàng hóa nông sản của chúng ta sạch và an toàn?

Để rồi người dân sống ở một nơi có nguồn nước mặt dồi dào nhất thế giới thì lại phải xài nước ngầm vì nguồn nước mặt đã bị ô nhiễm. Ai cũng biết là nguồn nước ngầm này có hạn và càng hút lên sử dụng thì mặt đất càng lún sụt, ngập lụt càng gia tăng.

Quan trọng hơn là còn lại nước mưa, một nguồn nước trời cho đã giúp những người tiên phong khai khẩn vùng duyên hải của đồng bằng sông Cửu Long tồn tại hàng trăm năm qua, cũng đang có nguy cơ bị ô nhiễm do các nhà máy nhả khói ngày đêm lên trời.

Vậy mà nhiều người vẫn ráng biện minh là muốn phát triển thì bắt buộc phải đánh đổi. Nhưng dù muốn đánh đổi cái gì đi nữa thì cũng đừng đánh đổi sự sống còn. Bởi sự chọn lựa này là không có cơ hội để sửa sai! 

http://www.thesaigontimes.vn/td/268637/Su-chon-lua-kho-hieu.html