Nguyễn văn Trần
Ý
NIỆM CƠ BẢN VỀ DÂN CHỦ
Việt
Nam cho đến ngày mất nước 30/04/1975, vẫn chưa có được một chế độ dân chủ hoàn
chỉnh, tuy tinh thần dân chủ vẫn thể hiện rõ nét qua nếp sống văn hóa dân tộc,
ngay cả dưới thời quân chủ . Hai nền Cộng Hòa ở Miền Nam trước đây chưa thật sự
dân chủ nhưng đã bảo đảm được một xã hội tương đối thông thoáng, luật pháp được
tôn trọng khá tốt . Nếu đem so sánh với chế độ Việt nam Dân chủ Cộng hòa và Cộng
hòa Xã hội Chủ nghĩa thì chắc chắn tốt hơn rất nhiều . Nhưng đó là chuyện đã
qua !
Ai cũng tin ngày mai này chế độ cộng sản độc tài không còn nữa . Người Việt Nam sẽ phải thiết lập cho mình một chế độ chánh trị dân chủ để cai trị đất nước, hầu giữ cho Việt Nam vĩnh viễn không còn bị một chế độ độc tài nào trở lại nữa . Khi muốn làm dân chủ, chúng ta nên học hỏi những kinh nghiệm lịch sử quí báu của các nền dân chủ Tây phương và Huê kỳ, để giúp chúng ta hiểu rõ hơn những vấn đề sẽ đặt ra cho xứ sở chúng ta và giúp chúng ta chủ động hơn trong việc giải quyết vấn đề, vì các nền dân chủ ấy sẽ giúp chúng ta thấu hiểu ba ý niệm cơ bản để xây dựng đất nước ngày mai . Đó là những quyền bất khả nhượng, chủ quyền và dân chủ .
1/
Những quyền bất khả nhượng là những “ quyền tự nhiên của con
người ” mà mọi Nhà nước không thể tước đoạt và cũng không thể ban phát cho
chúng ta, bởi những quyền ấy là sở hữu của chúng ta. Đó là quyền an ninh thân thể, quyền tự
do tinh thần và quyền chống lại áp bức của Nhà nước . Các dân tộc Anh, Mỹ, Pháp đã nhơn danh những
quyền này làm những cuộc cách mạng của họ, ngày nay đem lại cho họ một đất nước
dân chủ tự do và phú cường.
2/ Chủ quyền quốc gia
thuộc về toàn dân, nghĩa là người dân
tự mình cai trị chính mình .
3/ Dân chủ là sự cai trị bởi dân và vì dân .
Chúng
ta nên nhớ dân chủ không phải được định nghĩa bởi nguồn gốc quyền lực, mà do người dân bị cai trị có
kiểm soát được hữu hiệu và thường xuyên theo định kỳ người cầm quyền cai
trị mình hay không. Dân chủ như
vậy thực sự chỉ là những định chế do người dân thiết lập ra để thực hiện
an ninh trong xã hội và bảo vệ những quyền tự do căn bản của họ . Trong một chế
độ dân chủ tự do, Nhà nước không gì khác hơn là một tập hợp những định chế
do con người sáng tạo . Quyền lực cho phép Nhà nước hành sử chức năng của mình
mà không cho phép Nhà nước có quyền đứng trên xã hội . Bởi trong chế độ dân
chủ, luật pháp biểu thị chủ quyền quốc gia . Nói cách khác, dân chủ thật sự thì
phải là dân chủ pháp trị.
-
NGỘ NHẬN VỀ DÂN CHỦ
Khi nói dân chủ, trong
số những nguời Việt Nam ngày nay ở hải ngoại tranh đấu cho dân chủ, có người cổ
súy dân chủ đa nguyên để nhằm phản bác lại thứ dân chủ mà cộng
sản Hà nội đang áp đặt ở Việt Nam, đó là dân chủ xã hội chủ nghĩa .
Cụm
từ “ dân chủ đa nguyên ” rất gợi hình, làm cho nhiều người nghĩ trong
nền dân chủ ấy, nhiều sự khác biệt được tôn trọng . Phải chăng phải “đa
nguyên ” mới nói lên đầy đủ những đặc thù về chánh trị, văn hóa, xã
hội,…của một quốc gia ? Và đa nguyên dân chủ ? Nhưng, nếu suy nghĩ về mặt thể
chế thì sẽ thấy “đa nguyên ” lại không giúp hội ý được về cơ sở của một
nền dân chủ . Như vậy, phải chăng khi nói “ dân chủ đa nguyên ” là muốn đem cái
“ dân chủ đa nguyên ” ấy đối lập với “ dân chủ xã hội chủ nghĩa ” mà thường bị
hiểu sai lạc là “ dân chủ tập trung ” ? Thật ra không có dân chủ tập
trung.
Theo
người cộng sản, thì về thể chế chánh trị, đại loại chỉ có hai nền dân chủ hoàn
chỉnh và phổ biến hơn hết. Đó là dân chủ tư sản và dân chủ xã hội chủ
nghĩa. Hai nền dân chủ này được định hình trên hai hình thái kinh tế khác
nhau : kinh tế tư sản và kinh tế tập trung, tức kinh tế xã hội chủ nghĩa. Như
vậy, rõ ràng với người cộng sản không có “ dân chủ tập trung ” như bị hiểu sai
lạc, mà chỉ có “ dân chủ xã hội chủ nghĩa ” và tập trung dân chủ .
Khi
nói đến dân chủ xã hội chủ nghĩa, thì về phương diện hoạt động và thể chế, dân
chủ phải có quan hệ hữu cơ, gắn liền với tập trung để “ chế độ dân chủ kết hợp
chặt chẽ với chế độ tập trung ”. Từ mối liên hệ này, tập trung dân chủ trở
thành một nguyên tắc, một đòi hỏi tất yếu trong thể chế của chủ nghĩa xã hội.
Đây là “ nguyên tắc cốt tủy ” của đảng cộng sản trong lãnh đạo chánh trị đối
với xã hội và lãnh đạo Nhà nước . Nguyên tắc tập trung dân chủ cho phép người
cộng sản đảm bảo cho đảng cộng sản có sức mạnh thống nhứt về tư tưởng, chánh
trị và tổ chức, để biểu hiện và khẳng định đó là đảng cầm quyền, tập trung vào
đảng trọn vẹn quyền lực quốc gia để thực hiện một chế độ độc tài toàn trị trên
cả nước .
Như
vậy, dân chủ xã hội chủ nghĩa hay tập trung dân chủ chỉ là phương pháp thi
hành quyền lực lên xã hội dưới sụ lãnh đạo của đảng cộng sản, chớ hoàn toàn
không có gì liên hệ đến quyền của người dân làm chủ đất nước và vận mạng của
mình hết cả . Bởi dân chủ xã hội chủ nghĩa hay tập trung dân chủ không tôn
trọng nguyên tắc căn bản là chủ quyền quốc gia thuộc toàn dân, nên người dân
không có quyền kiểm soát nhà cầm quyền và quyết định nhiệm kỳ cầm quyền . Thực
tế ở Việt Nam ngày nay cho thấy người dân bình thường, không phải đảng viên
đảng cộng sản chẳng những không có quyền tham gia chánh sự như dưới thời quân
chủ, mà còn không có quyền phát biểu ý kiến khác hơn ý kiến của nhà cầm quyền .
Những bản án của những
nhà dân chủ ở việt nam ngày nay là bằng chứng điển hình. Những người này
ở tù chỉ vì đã không biết “ nghĩ trong những điều đảng nghĩ ” !
Tóm
lại, « dân chủ xã hội chủ nghĩa », « Dân chủ nhơn dân »,…đều không phải
là dân chủ, mà đó chỉ là những mỹ từ trang điểm cho chế độ độc tài toàn trị theo
ý hệ cộng sản . “ Dân chủ pháp trị ” hàm chứa đầy đủ ý nghĩa chánh trị
của một chế độ dân chủ của dân và vì dân . Dân chủ pháp trị sẽ áp dụng ở Việt
Nam để vĩnh viễn thay thế chế độ cộng sản ngày nay . Xây dựng cho Việt Nam một
chế độ dân chủ chẳng những không xa lạ, mâu thuẫn với truyền thống dân tộc, mà
còn là mong đợi thiết tha của toàn dân ngày nay .
-
MỘT LIÊN BANG CHO VIỆT NAM
Về mặt tổ chức lãnh
thổ, thiết tưởng nên tổ chức Việt Nam
thành một Cộng hòa liên bang (Cộng
hòa liên bang Việt Nam 2000 km (dân số với mật độ
khác nhau, tài nguyên, nhơn lực, không được phân phối đồng đều, nhiều vùng địa
lý khác nhau…) .
Cũng giống như tổ chức thể chế
chánh trị, liên bang ở Việt Nam chắc chắn sẽ không tạo ra những xung đột xã
hội, bởi nếu trở về đầu thế kỷ XIX, chúng ta sẽ thấy vua Gia Long đã tổ chức
nước Việt Nam thành nhiều vùng nhằm đáp ứng những đặc tính tâm lý và địa
phương khác nhau ( miền Trung gồm 4 doanh, 7 trấn ; miền Bắc gồm 5 nội trấn
và 6 ngoại trấn ; miền Nam gồm 5 trấn ). Lui về thời gian, xã thôn Việt Nam Nam
KẾT LUẬN
Việt Nam Nam Nam không do người Việt
Nam
Tai nạn lịch sử này sẽ phải
được dẹp bỏ . Người Việt Nam
Biến cố Đông Âu và Liên xô sụp
đổ trọn vẹn sẽ giúp cho người Việt Nam, và nhứt là người cộng sản, rủ bỏ ảo
tưởng rằng một khi đất nước bị cộng sản cai trị thì đời đời sẽ “ cộng sản ”,
không ai có thể thay đổi được bởi mọi hiện tượng chống đối, phản
kháng đều bị nhà cầm quyền độc tài dập tắt, đàn áp dã man . Trái lại, người
cộng sản Hà nội phải thấy những biến cố ở Đông Âu và Liên xô là những bài học
quí báu về chuyển hóa đất nước từ cộng sản qua dân chủ mà không đổ máu . Những
quốc gia cựu cộng sản này, ngày nay đã thực sự ổn định để bắt đầu hội nhập vào
cộng đồng Âu châu và thế giới .
Đó là những tiền lệ lịch sử
chánh trị, những tấm gương sáng về chuyển hóa dân chủ mà Hà nội cần sớm học hỏi
để áp dụng . Ngày xưa nỗi nhục mất nước đã thôi thúc toàn dân dấn thân tranh
đấu giành độc lập . Ngày nay, đất nước không có dân chủ, tức người dân không có
chủ quyền trên đất nước của mình, cũng là một nỗi nhục lớn không khác hơn nỗi nhục mất nước trước kia ! Ý thức được nỗi
nhục này sẽ thôi thúc mọi người, như trước kia, phải dấn thân tranh đấu cho dân
chủ . Bởi Việt Nam cần phải có dân chủ và phải có sớm, chẳng những có dân chủ
để giúp động viên nội lực toàn dân phát triển đất nước, kịp sớm đưa đất nước
thoát tình trạng khủng hoảng hiện nay, mà dân chủ còn giúp Việt Nam chủ động
được trong mọi tình huống, nhứt là để đối phó với hiểm họa mất đất, mất chủ
quyền quốc gia trước chủ trương bá quyền của Bắc kinh . Dân chủ để mọi người
Việt Nam
Hơn nữa, về mặt địa lý chánh
trị, Việt Nam cần một chế độ dân chủ để hội nhập hài hòa với các nước dân chủ
tự do trong vùng, tạo được niềm tin chánh trị bởi cùng một thể chế .
Ngày nay, Đông Nam Á vẫn còn
là vùng tranh chấp, xung đột, làm trở ngại cho nhiều dự án phát triển của các
quốc gia địa phương, do thiếu ổn định . Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN)
là một nỗ lực lớn từ hơn năm mươi năm nay, giúp các quốc gia hội viên trao đổi,
hợp tác và phát triển . Nhưng ASEAN không đủ khả năng giữ vững quốc phòng
chung, để có thể bảo đảm an ninh quân sự địa phương . Vì tầm quan trọng chiến
lược vùng Nam Thái Bình Dương, mà một tổ chức có khả năng quốc phòng cao như Tổ
Chức Liên Phòng Đông Nam Á ngày xưa ( SEATO ) cần sớm được các nước
trong vùng bắt tay nhau vận động thành lập . Úc và Tân Tây Lan sẽ là hai nước
có vai trò đem lại những nỗ lực đóng góp lớn và cụ thể, do đã có những liên hệ
chặt chẽ và lâu đời với các quốc gia trong ASEAN .
Trước những nỗ lực an ninh và
phát triển địa phương ấy, Âu châu và Huê kỳ chắc chắn sẽ không có lý do gì khác
hơn để giữ thái độ thờ ơ mà không tích cực hợp tác . Vùng Đông Nam Á sẽ trở
thành một khối có quốc phòng vững mạnh, giúp cho các quốc gia thành viên an ninh
được bảo đảm, chỉ còn dồn nổ lực cho phát triển . Mọi âm mưu bá quyền sẽ không
còn lý do để tồn tại .
Nguyễn văn Trần
Ghi
chú :
Michel, Senillart, La théorie médiévale et la raison d’Etat,
Paris, 1989.
Fitche, Considérations sur la Révolution française 1793, Paris.
Nguyễn tiến Phồn, Dân chủ và tập trung dân chủ, Hànội, nhà xb
Chánh trị Quốc gia, 2001.
Quảng Cáo
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire