Phản ứng của bloggers về việc bắt giữ blogger Ba Sàm

Kính Hòa, phóng viên RFA

Cuối tháng ba, đầu tháng tư năm 2014, một loạt các tù nhân chính trị được trả tự do tại Việt Nam. Ngay lúc ấy, ông Hà Sĩ Phu, một trí thức bất đồng chính kiến sống tại Đà Lạt nói với chúng tôi rằng:
“Những người tù này là cái vốn của đảng cộng sản. Hoa kỳ yêu cầu thả Cù Huy Hà Vũ hay Vi Đức Hồi, thì tôi thả đây. Đổi lại thì các ông (Hoa Kỳ) phải nới rộng cho chúng tôi cái này cái kia.
Tuy nhiên thả một chiến sĩ dân chủ ra thì dù sao cũng là một sự nhượng bộ đối với dân chủ. Nhưng họ lại sợ rằng, anh em dân chủ, các hội đoàn dân sự tưởng rằng đây là dịp tốt để mở rộng tranh đấu nên họ phải có ngay một giải pháp để bù lại. Anh đừng tưởng tôi xuất ra cho anh như thế là tôi nới lỏng đâu nhé.”

Ngày 5/5/2014 ông Nguyễn Hữu Vinh, người từng điều hành trang thông tin điện tử Ba Sàm được rất nhiều người truy cập tại Việt Nam, bị bắt. Cùng bị bắt với ông có chị Minh Thúy cũng được cho là tham gia vào việc điều hành trang mạng Ba sàm. Ông bị bắt bởi điều luật 258 của hình luật Việt Nam, mang nội dung: thực hiện các hành vi đăng tải các bài viết trên mạng internet nội dung xấu, thông tin sai lệch làm giảm uy tín, mất lòng tin trong nhân dân về cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội, công dân.

Yếu tố Trung Quốc hay đấu đá chính trường?

Việc bắt giữ ông Vinh gây nên sự quan tâm trong giới có quan tâm đến chính trị xã hội Việt Nam. Có ý kiến cho rằng đây là một xung đột chính trị trong thượng tầng của tầng lớp cầm quyền tại Việt Nam vì ông Vinh có xuất thân từ gia đình một cán bộ cao cấp. Tuy nhiên các bloggers có tiếng ở Việt Nam không hoàn toàn đồng ý với suy nghĩ này. Ông JB Nguyễn Hữu Vinh, một blogger nói:
“Ông Nguyễn Hữu Vinh Ba Sàm là con một Ủy viên trung ương đảng thì cũng chưa phải là cái gì ghê gớm lắm, và cha ông cũng đã mất rồi nên tôi không nghĩ rằng việc bắt bớ này là do cái gì đó ở thượng tầng kiến trúc.
Nhưng cũng có thể là chuyện phe này nhóm kia đối với những vấn đề đất nước đang đối mặt, như là nhân quyền hay là thả tù nhân chính trị.”
Blogger Nguyễn Lân Thắng từ Hà nội thì có phần tin hơn vào sự xung đột quyền lực:
“Tôi thấy việc bắt anh Nguyễn Hữu Vinh là một chuyển biến chính trị lớn ở Việt Nam. Thực ra tôi biết là có rất nhiều người trong lòng chế độ này ủng hộ anh ấy. Cho nên việc bắt một blogger như vậy thì sự ủng hộ ông ta không đơn giản là từ phía người dân mà còn từ phía những người trong bộ máy.”
Blogger Huỳnh Ngọc Chênh, từng là phóng viên kỳ cựu của báo Thanh niên thì nêu ra những trường hợp các blogger được cho là có nhiều kết nối trong guồng máy chính trị bị bắt trước đây để so sánh với trường hợp ông Nguyễn Hữu Vinh:
“Tôi thì thấy không biết do ngẫu nhiên hay có ý mà trong thời gian vừa rồi một số bloggers bị bắt được cho là có những nguồn tin khá thân cận, như anh Trương Duy Nhất, anh Phạm Viết Đào, rồi bây giờ là anh Vinh.”
Blogger Mẹ Nấm, người đề xướng việc ký tên đòi bỏ điều luật 258 được cho là dễ gây ra lạm quyền trong hình luật Việt Nam thì nói rằng chị không tin vào chuyện xung đột ở thượng tầng kiến trúc chính trị.

Không biết do ngẫu nhiên hay có ý mà trong thời gian vừa rồi một số bloggers bị bắt được cho là có những nguồn tin khá thân cận, như anh Trương Duy Nhất, anh Phạm Viết Đào, rồi bây giờ là anh Vinh.
- Blogger Huỳnh Ngọc Chênh

“Thật ra tôi không tin việc này có liên quan đến xung đột thượng tầng kiến trúc ở mức độ nào đó đâu. Đã có dự đoán là blogger Anh Ba Sàm sẽ bị bắt cách đây một tháng từ blogger Beo. Chứng tỏ là người ta đã chuẩn bị việc bắt bớ này từ trước chứ không phải tùy thuộc vào thời điểm.”
Thời điểm mà blogger Mẹ Nấm đề cập chính là sự kiện dàn khoan biển Hải Dương của Trung Quốc xâm nhập vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam trong những ngày đầu tháng Năm này. Từ đó dấy lên đồn đoán rằng do ông Nguyễn Hữu Vinh Ba Sàm có thái độ chống Trung Quốc mạnh mẽ nên việc bắt ông là để ngăn cản dư luận chống đối thái độ của nhà cầm quyền đối với Trung Quốc.
Với quan điểm này, blogger JB Nguyễn Hữu Vinh nói:
“Anh Ba Sàm là một người có tinh thần nồng nàn đối với vấn đề biển đảo của đất nước, cho nên việc anh bị bắt trong thời điểm khi mà giặc đã cắm giàn khoan vào vùng biển của đất nước thì không loại trừ có điều gì đó liên quan.”
Blogger Huỳnh Ngọc Chênh nói rằng cả ba người, Trương Duy Nhất, Phạm Viết Đào và Nguyễn Hữu Vinh Ba Sàm đều có tinh thần chống Trung quốc xâm lược.
Anh Nguyễn lân Thắng thì nói là hiện nay các tin tức về chuyện giàn khoan Trung quốc đang tràn ngập các trang mạng không do chính phủ kiểm soát, tuy nhiên chưa có gì chắc chắn để khẳng định rằng việc gây hấn của Trung Quốc và vụ bắt giữ ông Nguyễn Hữu Vinh có những mối liên quan.

Xóa bỏ điều 258 vẫn là vấn đề quan trọng nhất

Trở lại với điều luật 258 được dùng để bắt ông Nguyễn Hữu Vinh, blogger Mẹ Nấm cho rằng đó mới là điều quan trọng mà giới blogger cần phải đấu tranh sau vụ bắt bớ này:
“Cái cuối cùng cần phải thấy đó là điều 258 nó có thể bắt bất cứ người nào khi người ta muốn chứ không phải là đánh giá người này người kia nằm ở chỗ nào hay xung đột như thế nào. Không ai biết là chúng ta sẽ bị bắt lúc nào, chúng ta không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc phản đối điều luật 258.”

Điều 258 có thể bắt bất cứ người nào khi người ta muốn...chúng ta không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc phản đối điều luật 258.
- Blogger Mẹ Nấm

Chị cũng cho biết thêm là ngay sau vụ bắt bớ xảy ra thì mạng lưới blogger mà chị là thành viên đã lên tiếng thúc giục các thành viên tiếp tục cuộc vận động yêu cầu xóa bỏ điều luật 258 cũng như sẽ vận động đòi hỏi nhà nước Việt Nam trả tự do cho blogger Nguyễn Hữu Vinh cùng chị Minh Thúy. Và chị cho rằng việc bắt bớ này không làm cho cộng đồng blogger khiếp sợ.
Nhà báo Huỳnh Ngọc Chênh đồng tình và phát biểu:

“Nói chung là nó không đe dọa được ai. Ai mà làm việc vì lý tưởng của mình, xác định con đường mình đi là đấu tranh cho tự do báo chí, đấu tranh cho một nhà nước pháp quyền, một xã hội dân sự, thì chuyện bị bắt hay không nó không quan trọng. Khi có ai bị bắt thì có sự cảm thông rằng người bạn mình bị đi tù vì sự sai trái của điều luật 258 chứ không ảnh hưởng gì.”
Khi đề cập đến xã hội dân sự thì cũng xin nhắc lại rằng cách đây ít hôm, một cựu quan chức cao cấp là ông Trương Đình Tuyển tuyên bố tại một hội nghị ở thành phố Hạ Long rằng đã đến lúc phải công nhận xã hội dân sự. Ngay sau đó trang mạng Diễn đàn xã hội dân sự do Tiến sĩ Nguyễn Quang A và một số trí thức chủ trương đã không còn truy cập được.
Và cho đến hết ngày 5/5 thì những tin tức báo chí liên quan đến vụ giàn khoan Trung Quốc xâm phạm thềm lục địa Việt Nam chỉ có một số báo như Thanh Niên, Petro Times, Tuổi trẻ,… đưa tin về việc phản đối của bộ ngoại giao Việt Nam. Hai tờ báo lớn của đảng cộng sản là Nhân dân và Quân đội Nhân dân thì thì mãi đến cuối ngày 6/5 mới đưa tin này theo ưu tiên số hai so với vụ Nguyễn Hữu Vinh Ba Sàm dù rằng vụ giàn khoan xảy ra trước.