Trịnh Vĩnh Trinh: ‘Chúng tôi muốn nói một lần rồi thôi!’

Lùm xùm tiền tác quyền live show Khánh Ly
Thiên Tam Huyền- Ảnh: Tư liệu/ Diệu Linh/ Một thế giới

Khánh Ly và Trịnh Vĩnh Trinh bên  Trịnh Công Sơn

Trong suốt thời gian qua, khi những lùm xùm về tác quyền âm nhạc giữa BTC chương trình Khánh Ly Live Concertvà Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam(VCPMC) tại Hà Nội và Đã Nẵng đã được nhiều người nhìn nhận với những góc độ khác nhau. 

Tuy nhiên, mấu chốt câu chuyện vẫn được đặt ra là tại sao gia đình cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đến thời điểm này vẫn không chịu lên tiếng? Chiều nay 13.8, bà Trịnh Vĩnh Trinh, em gái và cũng là người được ủy quyền về tài sản âm nhạc Trịnh Công Sơn chính thức trao đổi với Một Thế Giới về vấn đề này...

Danh ca Khánh Ly trong show diễn thứ 2 tại Đà Nẵng ngày 8.8

Câu hỏi đầu tiên xin hỏi là trong những chuyện lùm xùm về bản quyền vừa qua, bà có theo dõi không? Bà và gia đình có suy nghĩ gì?

Bà Trịnh Vĩnh Trinh: - Chúng tôi vẫn theo dõi.

 Thế vì sao thời gian qua, có rất nhiều tờ báo muốn được nghe ý kiến của gia đình về vấn đề này nhưng tại sao gia đình từ chối, thưa bà?

- Chúng tôi không lên tiếng vì từ lâu gia đình đã ủy quyền cho VCPMC và bây giờ câu chuyện về tác quyền là thuộc về BTC của chương trình và VCPMC.

Lần lên tiếng này, có phải bà và gia đình thấy rằng “đã đến lúc cần phải nói”?

- Tôi chỉ thấy câu chuyện bắt đầu đi theo những chiều hướng không đúng sự thật.

Nhiều người vẫn cho rằng, sự việc nó ồn ào như thế là do gia đình bà không lên  tiếng?

- Chúng tôi lên tiếng bằng cách nào? Khi chúng tôi ủy quyền cho VCPMC là chúng tôi đã giao toàn quyền quyết định cho họ. Chúng tôi tin tưởng và làm việc với họ từ năm 2011 đến nay hoàn toàn không có vấn đề gì. Thế thì lý do gì mà bây giờ chúng tôi phải lên tiếng?.

Ca sĩ Trịnh Vĩnh Trinh hiện là người đứng ra chu toàn mọi việc, đặc biệt là những đêm diễn tưởng nhớ cố NS Trịnh Công Sơn mỗi năm.

Nhà báo Nguyễn Công Khế: Chúng ta kêu gọi tôn trọng tác quyền, tôn trọng luật pháp thì có nên hành xử như thế?

Là một người bạn thân của gia đình cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và cũng là một người tổ chức chương trình Duyên dáng Việt Nam, ông Nguyễn Công Khế - nguyên TBT báo Thanh Niên, Chủ tịch, Tổng giám đốc Tập đoàn truyền thông Thanh Niên cho biết: Chúng ta luôn kêu gọi mọi người nên tôn trọng tác quyền, nên sử dụng mọi các tác phẩm và phải trả tiền tác quyền đúng để người sáng tác có thể sống được từ sản phẩm mình làm ra. Thế nhưng, khi câu chuyện này xảy ra thì lại cho rằng nên cư xử với nhau vì tình cảm. Nếu chúng ta cứ như thế thì các nghệ sĩ, nhạc sĩ làm sao họ sống nỗi với nghề và vô tình chúng ta khuyến kích sự không tôn trọng luật pháp. Các sản phẩm của Duyên dáng Việt Nam hay Thúy Nga Paris ở hải ngoại đang lao đao cũng vì chúng ta quen sử dụng những sản phẩm sao chép, không bản quyền. Tôi nghĩ tình cảm là điều rất cần thiết nhưng nếu anh đã làm mục đích thương mại thì sản phẩm đã trở nên là hàng hóa và mọi thứ phải nên sòng phẳng.

Bản thân tôi cũng là một người tổ chức chương trình, tôi cũng đã sử dụng nhiều ca khúc của Trịnh Công Sơn và luôn tôn trọng tác quyền của mọi tác giả. Năm 1996, tôi tổ chức chương trình Người con gái Việt Nam  ở Đà Nẵng do Đoàn Khoa làm đạo diễn, khi ấy Trịnh Công Sơn rất vui và không lấy tiền tác quyền nhưng sau khi chương trình kết thúc tôi mang tiền 40 triệu đồng đến gửi, anh ấy rất ngạc nhiên và cảm ơn vì lúc ấy, số tiền ấy rất lớn.

Với tất cả các tác phẩm sử dụng trong các chương trình Duyên dáng Việt Nam tôi đều thực hiện tác quyền trước khi chương trình diễn ra. Sử dụng tác phẩm của bất cứ ai, chúng tôi phải đích thân đến gặp chủ nhân ký hợp đồng, trả tiền rồi mới sử dụng. Trong khi đó, Duyên dáng Việt Nam là chương trình từ thiện gây quỹ học bổng, có tính nghệ thuật cao mà lại không có tính thương mại. Ở đây, Khánh Ly Live Concert đã diễn ra hai show mà chưa thực hiện đúng luật về tác quyền là không đúng. Lẽ ra Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch tại Hà Nội và Đà Nẵng không nên để cho chương trình diễn ra vì đêm nhạc đó hoàn toàn không hợp pháp về bản quyền. Ngay cả khi ông Phương có công văn gửi Ủy ban Nhân dân phố Đà Nẵng về vụ tác quyền mà đến giờ cuối vẫn cho chương trình diễn ra thì đó là điều đáng tiếc…

Chúng tôi được biết, mỗi năm Trung tâm bản quyền vẫn trả tiền tác quyền cho gia đình theo đúng luật nhưng vì sao bà lại có một thông báo ủy quyền ngày 26.7.2014 vừa qua, khi mà show diễn của Khánh Ly được triển khai?

- Chúng tôi đã ủy quyền vào ngày 2.9.2011 nhưng vì do sự lùm xùm bên BTC nên anh Phương đề nghị tôi khẳng định một lần nữa về sự ủy thác. Chính vì thế, tôi phải làm thông báo đó là để khẳng định: sự ủy quyền đó là hợp pháp và tôi là người đại diện.

Bà và và gia đình đã phản ứng như thế nào hoặc có tiếng nào với nhạc sĩ Phó Đức Phương không khi mà ông ấy đã đến tận hai chương trình tại Hà Nội và Đà Nẵng để đòi tiền tác quyền từ những tác phẩm của Trịnh Công Sơn?

- Chúng ta nên nhớ rằng, khi ông Phó Đức Phương làm điều đó là vì BTC chương trình đã không thực hiện đúng nghĩa vụ của một người sử dụng một sản phẩm của người khác đúng những gì mà pháp luật qui định. Chính BTC đã buộc ông Phương phải làm thế. Khi chưa thống nhất về tác quyền mà chương trình vẫn diễn ra, đó là điều không đúng.

Sau câu chuyện này, một điều cho thấy là công ty VCPMC đã thu tác quyền rất cao nhưng trả cho tác giả rất thấp, bà có biết điều này trước đây không và bà có suy nghĩ gì về tương lai khi ủy quyền cho đơn vị này?

- Chúng tôi không có ý kiến về cách tính và thu phí của trung tâm vì như tôi đã nói, chúng tôi đã đọc hợp đồng của hai bên và chúng tôi đã tin tưởng, nhất trí ủy quyền cho trung tâm. Còn cách tính của VCPMC là tính theo số vé bán được và giá vé bán ra để tính tiền tác quyền thì đó là trách nhiệm của VCPMC với mỗi chương trình. Điều này, gia đình tôi hoàn toàn không ý kiến.

Rất nhiều người cho rằng gia đình Trịnh Công Sơn và Khánh Ly "có gì đó" nên đã "bật đèn xanh để VCPMC "thẳng tay" và sẵn sàng phá hủy show diễn Khánh Ly chỉ vì tiền bản quyền?

- Cái này là hoàn toàn suy diễn. Chúng ta nên nhìn nhận thẳng thắn đây là một chương trình ca nhạc được thực hiện với hình thức thương mại hóa chứ không phải vì cộng đồng, từ thiện. Có bao giờ bạn đặt ra câu hỏi rằng, vì sao VCPMC đưa ra mức phí cho mỗi ca khúc ở chương trình này lại cao hơn những chương trình khác? Chắc chắn là không phải vì chúng tôi rồi. Bên VCPMC phải có cách tính hợp lý và đúng luật. Khi mang câu chuyện thương mại để buộc mọi người phải “theo” một chương trình từ thiện, nghệ thuật thì không đúng. Đã nói đến thương mại, kinh doanh thì tất cả những thứ liên quan phải là hàng hóa, phải thuận mua vừa bán. Nó phải có sự đàm phán, thương lượng và được sự đồng ý giữa hai bên…

Trong một bài viết của một đạo diễn trẻ cho rằng, sự thật nếu BTC ngay lúc đầu gọi điện hoặc chia sẻ với gia đình thì chắc chắn câu chuyện sẽ khác vì bản thân anh ấy cũng đã từng nhận được sự ủng hộ rất lớn của gia đình?

- Tất cả mọi chuyện đều do cách xử sự mà ra. Nói thật, không chỉ với chương trình của bạn này mà nhiều chương trình, ca sĩ khác chúng tôi đều khuyến khích và biết ơn họ sử dụng ca khúc của anh Sơn. Bởi với một người nhạc sĩ, điều họ mong muốn là một tác phẩm sống với đời, được nhiều người khác biết đến. Không những thế, gia đình chúng tôi cũng rất ngại va chạm đến chuyện tiền bạc và bao giờ anh Sơn cũng như chúng tôi luôn muốn giữ hình ảnh đẹp trong mắt mọi người. Đó là lý do chúng tôi ủy quyền cho VCPMC.

Nếu như một BTC hay ca sĩ nào có khó khăn về kinh tế chúng tôi sẵn sàng trao đổi hoặc gửi thư anh Phó Đức Phương để lấy tác quyền của họ ở mức hợp lý nhất. Điều này, trước khi ký hợp đồng, gia đình tôi và VCPMC đã có thỏa thuận.

Nghe nói trong di chúc của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn có cho rằng, nhạc của ông Khánh Ly có thể hát bất cứ lúc nào và có thể sử dụng bất cứ khi nào mà không phải trả tiền tác quyền, có đúng không, thưa bà?

- Tôi xin khẳng định, điều này hoàn toàn không đúng. 

Khi sự việc xảy ra, bà và gia đình có nói chuyện với danh ca Khánh Ly hay Khánh Ly có gọi điện hay có động thái gì về vấn đề này không?

-Tình cảm của chúng tôi đối với chị Khánh Ly không bao giờ thay đổi. 

Trong câu chuyện này càng cho thấy rằng, Khánh Ly gắn bó với âm nhạc Trịnh Công Sơn và luôn dành cho ông những tình cảm yêu quý. Gia đình bà cũng luôn dành cho ông những gì đẹp đẽ nhất. Nhưng hai mối quan hệ này đã không thể kết nối nhau để đưa âm nhạc của ông đến với khán giả như mọi người mong muốn là được nghe Khánh Ly hát nhạc Trịnh tại Việt Nam? Phải chăng ông đã mất nên 'chiếc cầu nối" đã gãy?

- Thật sự, hơn ai hết, chị Khánh Ly là người hiểu anh Sơn luôn luôn muốn hát giữa sân cỏ để mọi tầng lớp, mọi giới đến nghe. Nếu chị Ly hát miễn phí cho sinh viên, chị hát trong chương trình từ thiện, chắc chắn chúng tôi sẽ chủ động không lấy một đồng thậm chí là còn ủng hộ chị hết mình. Đây là ý nguyện của anh Sơn lúc sinh thời là và đó cũng là tâm niệm mà anh em chúng tôi vẫn thực hiện mỗi năm nhân ngày giỗ của anh Sơn là tổ chức những đêm nhạc miễn phí để tất cả mọi người đều được nghe, được đến để nhớ về anh Sơn…

Trong buổi gặp gỡ báo chí ngày hôm qua 12.8, BTC chương trình vẫn nghi ngờ vì tính xác thực của tờ ủy quyền của bà gửi cho VCPMC vào tháng 7 vừa qua vì họ cho rằng giấy ủy quyền của bà chỉ có một mình bà ký. Xin bà vui lòng nói rõ vụ này được không, thưa bà?

- Tôi khẳng định lần cuối cùng, giấy ủy quyền của tôi với VCPMC là vào năm 2011 còn tờ thông báo vào ngày 24.7.2014 là tôi muốn khẳng định lại một lần nữa.

Nếu các vị nghi ngờ, tôi xin chứng minh cho các vị thấy. Và một lần cuối tôi xin nói, đây là lần cuối cùng tôi nói đến chuyện này. Chúng tôi không muốn nhắc đến chuyện này nữa vì gia đình quá mệt mỏi…

Hợp đồng ủy quyền của 5 thành viên trong gia đình cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn cho bà Trịnh Vĩnh Trinh và ông Trịnh Xuân Tịnh

Giấy ủy quyền được chứng nhận của phòng công chứng số 2, TP.HCM ngày 9.4.2002

Hợp đồng ủy quyền của bà Trịnh Vĩnh Trinh và ông Trịnh Xuân Tịnh cho VCPMC vào ngày 2.9.2011 và 2.9.2013

Chiều 12.8, đơn vị tổ chức liveshow Khánh Ly, ông Nguyễn Ngọc Sơn - Giám đốc công ty Giải trí Đồng Dao cho biết lý do tại sao không đóng tiền tác quyền các ca khúc Trịnh Công Sơn: "Thực tế chúng tôi đã có liên lạc với tác giả của những bài hát khác và chúng tôi đang thanh toán, riêng nhạc phẩm Trịnh Công Sơn chúng tôi chưa thanh toán được vì những yếu tố về vấn đề pháp lý chưa đảm bảo. Sắp tới đây vào tháng 10 sẽ là show tiếp theo tại Bình Dương, mà hiện nay chương trình phải tạm ngưng vì chúng tôi muốn giải quyết thấu đáo vụ tác quyền này trước để tránh chuyện lùm xùm xảy ra. Hiện nay tôi muốn đàm phán với VCPMC với một mức giá nào đó (2 triệu đồng chưa thuế)". 

Ông Nguyễn Ngọc Sơn  (bìa trái) và Luật sư riêng của Công ty Giải trí Đồng Dao, đơn vị tổ chức liveshow Khánh Ly ngày về trong buổi họp báo chiều ngày 12.8

Trước thắc mắc tại sao BTC không đi gặp gia đình Trinh Công Sơn khi đàm phán không được với VCPMC, ông Sơn cho biết thêm: "Ngay bữa 4.8 chúng tôi có gặp nhạc sĩ  Phó Đức Phương tại Hà Nôi, sau có gọi điện cho ca sĩ Trịnh Vĩnh Trinh và có đưa điện thoại cho tôi nói chuyện. Chị Trinh có nói là: 'Thôi bây giờ anh Sơn cứ làm việc trực tiếp với NS Phó Đức Phương đi, Trinh mệt lắm không muốn tham gia nữa'. Và xin gặp lại  NS Phó Đức Phương có nghĩa là Trịnh Vĩnh Trinh từ chối không gặp làm việc đàm phán giá cả. Chẳng nhẽ chị Trinh nói vậy mình lại đi gặp nữa?".

Tiếp đó, luật sư đại diện cho Công ty tổ chức liveshow Khánh Ly cho biết nếu một mình bà Trịnh Vĩnh Trinh không đủ pháp lý để nhận được toàn bộ tiền tác quyền ca khúc Trịnh Công Sơn, BTC sẵn sàng "hầu tòa": "Trước hết chúng tôi khẳng định đây là vụ việc không liên quan đến nữ ca sĩ Khánh Ly mà chỉ là câu chuyện giữa BTC và VCPMC. Để giữ được nét tốt đẹp gắn liền mấy chục năm nay giữa nữ danh ca Khánh Ly và NS Trịnh Công Sơn. 

Nếu bảo BTC không thực hiện quyền tác quyền thì không phải, vì trong suốt quá trình tiến hành chương trình này, chúng tôi đã cố gắng đàm phán, gặp gỡ với VCPMC. Trước khi show diễn ra chúng tôi cũng đã làm việc trực tiếp ngay từ đầu với nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9, NS Trương Quý Hải,... họ xác nhận không thu tác quyền. Nhạc sĩ Phú Quang, công ty Phương Nam (chủ tác quyền của 4 nhạc phẩm Phạm Duy) chúng tôi làm việc trực tiếp, và thanh toán. Giá chung là 1 triệu đồng/bài (chưa thuế). 

Trong quá trình làm việc với VCPMC về những nhạc phẩm của Trịnh Công Sơn, chúng tôi nhận được 2 tờ giấy ủy quyền (2011 và 2014) của bà Trịnh Vĩnh Trinh. Về mặt pháp lý chúng tôi phải kiểm tra và được biết: Tổ chức thu tác quyền chỉ có quyền đại diện nhạc sĩ thu tác quyền khi có giấy ủy quyền hợp pháp. Vì vậy, trong vấn đề này, nếu chỉ riêng cá nhân bà Trịnh Vĩnh Trinh thì lúc này chúng tôi chỉ đóng 1 phần 7 vì gia đình Trinh Công Sơn có tới 7 người còn lại. Trong tờ giấy này lại ghi rõ là bà Trịnh Vĩnh Trinh là người đại diện những người thừa kế di sản tác phẩm Trịnh Công Sơn, chỉ có 1 mình bà Trịnh Vĩnh Trinh xác nhận thì về mặt pháp luật dứt khoát trong trường hợp này phải có giấy ủy quyền hợp pháp và giấy chứng thực của cơ quan có thẩm quyền về những người còn lại thì mới hợp pháp. Nên chúng tôi yêu cầu, đề nghị cung cấp thêm chứ không đòi hỏi.

Nếu không được chúng tôi có đủ tư cách đại diện theo pháp luật vì cái giấy này đề là 'đại diện tất cả những người thừa kế' chứ không phải chỉ nhân danh cá nhân mình. Nếu nhân danh cá nhân mình thì VCPMC chỉ đại diện cho 1 phần 7 chứ không đại diện cho toàn bộ 7 phần giá trị thừa kế. Chúng tôi sẵn sàng ra tòa, và nhận phán quyết theo đúng cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Chúng tôi sẵn sàng chịu phạt, nhưng phải làm đúng". 

Theo Một thế giới