Loạn hết cả rồi !

Trần Thành - Nguyễn Tuấn

(VNTB) - Những tình tiết sau đây đã khiến nhiều phụ huynh ở quận 3, Sài Gòn nhớ lại câu chuyện tương tự từng xảy ra với ông Phạm Chí Dũng. Bữa sáng nọ, ông đưa con đến trường mẫu giáo Tuổi Thơ 7 (nằm gần bên trụ sở Thành ủy TP.HCM), và bất ngờ bị nhiều nhân viên an ninh ập đến, khóa tay lôi ông Dũng ra xe công an mà không có bất kỳ lệnh bắt nào được đọc theo quy định của pháp luật liên quan. Mới đây, lại xảy ra vụ một công an thuộc Trại giam Chí Hòa đánh đập vợ tàn nhẫn ngay trong trường mẫu giáo này…

Trường mẫu giáo ở Lagi nơi xảy ra vụ công an Hà Nội bắt trái phép công dân Lê Hồng Phong

 

 “Loạn hết cả rồi”. Chỉ có thể nói như vậy về câu chuyện xảy ra hôm 26-8-2016. Khoảng 7 giờ 30 sáng 26-8, ông Lê Hồng Phong (sinh năm 1980) chủ doanh nghiệp nhà hàng tiệc cưới Malis ở thị xã Lagi, tỉnh Bình Thuận, lái xe hơi biển số 86A-03845 chở đứa con 3 tuổi là bé gái Lê Ngọc Diệp tới trường mẫu giáo Tuổi Thơ trên đường Lê Lợi, phường Phước Hội, thị xã La Gi. Xe vừa dừng thì bất ngờ 1 chiếc ô tô 7 chỗ cúp đầu, 6 thanh niên lao xuống khống chế, cướp tay lái và chở 2 cha con chạy ra hướng quốc lộ!

Chứng kiến sự việc, nhiều người bèn báo công an Lagi, ông Phong cũng nhắn tin được về gia đình là mình bị bắt cóc.

Đến chiều cùng ngày, sự việc vỡ lở, đại diện Bộ Công an thông tin, nhóm “bắt cóc” trên là các chiến sĩ Công an quận Hai Bà Trưng, TP. Hà Nội vào TP.HCM làm việc, rồi tự tiện ra Bình Thuận bắt giữ người tình nghi như “xã hội đen”, không cần lệnh bắt, không phối hợp công an địa phương, mà giữ kèm theo cả đứa trẻ.

 

Quả tang phạm luật

Nửa tiếng sau khi xảy ra vụ việc “bắt cóc” như nói trên, các ngả đường liên quan tuyến quốc lộ nối Bình Thuận với TP.HCM, các xe du lịch đều bị cảnh sát giao thông chặn lại kèm lời xin lỗi nhã nhặn: “Anh, chị thông cảm, vì vừa có vụ bắt cóc người ở Bình Thuận bằng ôtô đi về hướng TP.HCM, nên chúng tôi được lệnh phối hợp chặn xe để kiểm tra”. Nhờ vậy mà báo chí đã thông tin rất nhanh về vụ “bắt cóc” táo tợn này.

Đến chiều cùng ngày, đại diện Bộ Công an thông tin, nhóm “bắt cóc” trên là các chiến sĩ Công an quận Hai Bà Trưng, TP.Hà Nội vào TP.HCM làm việc, rồi tự tiện ra Bình Thuận bắt giữ người tình nghi như “xã hội đen”, không cầm lệnh bắt, không phối hợp công an địa phương, mà giữ kèm theo cả đứa trẻ. Báo chí nhanh chóng vào cuộc. Cuối giờ chiều ngày 26-8, trao đổi với báo chí, đại tá Đinh Huy Hoàng, Trưởng Công an  quận Hai Bà Trưng (Công an TP. Hà Nội) xác nhận có việc trên và cho biết, đây là chuyên án riêng và được đơn vị thực hiện đúng các quy trình. Đại tá Hoàng nói rằng: “Họ (tức ông Lê Hồng Phong) nói vậy là nhằm gây ảnh hưởng, cũng như khó khăn cho chuyên án mà cán bộ chiến sĩ  quận Hai Bà Trưng đang thực hiện”.

Ngày 27-8, trong một trao đổi với báo chí, đại tá Phạm Duy Khang, trưởng Công an thị xã La Gi, cho biết theo quy trình, khi bắt nghi phạm lực lượng công an phải phối hợp với địa phương, nếu muốn đảm bào bí mật thì sau khi bắt xong cũng phải báo cho địa phương biết. Tuy nhiên trường hợp mời anh Phong không được thông báo cho nên mới xảy ra sự việc truy đuổi trong ngày 26-8. “Trong hồ sơ có lệnh bắt mang số 72, chúng tôi đã có báo cáo vụ việc cho cấp trên. Việc đưa ông Lê Phong Phong đi trong ngày 26-8 như vậy có thiếu sót” - đại tá Khang khẳng định.

Như vậy, nếu căn cứ theo pháp luật hiện hành, việc “tạm giữ” hay “bắt giữ” theo các tình tiết như nói trên đều đưa đến chung một nhận xét lâu nay của người dân: “Công an muốn bắt cứ bắt, chẳng cần giải thích, luật lệ gì ráo”.

 

Khi nào thì được quyền “bắt khẩn cấp”?

Bắt khẩn cấp (hay gọi đầy đủ tên biện pháp này là bắt người trong trường hợp khẩn cấp) là trường hợp bắt người khi người đó đang chuẩn bị thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng, hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng nhằm ngăn chặn kịp thời hành vi phạm tội của họ hay bắt người sau khi thực hiện tội phạm mà người đó bỏ trốn, cản trở việc điều tra, khám phá tội phạm.

Điều 81 Bộ luật tố tụng hình sự (TTHS) năm 2003 có quy định các trường hợp khẩn cấp cụ thể, mà trong những trường hợp đó, chủ thể nhà nước có thẩm quyền có thể tiến hành bắt khẩn cấp. Ba điều kiện cơ bản để bắt khẩn cấp đó là: (1) Khi có căn cứ để cho rằng người đó đang chuẩn bị thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng; (2) Khi người bị hại hoặc người có mặt tại nơi xảy ra tội phạm chính mắt trông thấy và xác nhận đúng là người đã thực hiện tội phạm mà xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn; (3) Khi thấy có dấu vết của tội phạm ở người hoặc tại chỗ ở của người bị nghi thực hiện tội phạm và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn hoặc tiêu huỷ chứng cứ.

Việc bắt người trong trường hợp khẩn cấp vì tính chất phức tạp và nghiêm trọng của nó nên chỉ có những chủ thể nhất định mới có thẩm quyền ra quyết định. Khoản 4 Điều 81 Bộ luật TTHS quy định: “Trong mọi trường hợp, việc bắt khẩn cấp phải được báo ngay cho Viện kiểm sát cùng cấp bằng văn bản kèm theo tài liệu liên quan đến việc bắt khẩn cấp để xét phê chuẩn. Viện kiểm sát phải kiểm sát chặt chẽ căn cứ bắt khẩn cấp quy định tại Điều này. Trong trường hợp cần thiết, Viện kiểm sát phải trực tiếp gặp, hỏi người bị bắt trước khi xem xét, quyết định phê chuẩn hoặc quyết định không phê chuẩn”.

Thông tin từ vụ việc xảy ra tại trường mẫu giáo Tuổi Thơ ở La Gi sáng 26-8, cho thấy ông Lê Hồng Phong không phải là “bị can, bị cáo bỏ trốn và bị bắt theo lệnh truy nã”. Ông Phong cũng không thuộc các trường hợp: Bị can, bị cáo được áp dụng biện pháp ngăn chặn khác nhưng tiếp tục phạm tội hoặc cố ý gây cản trở nghiêm trọng đến việc điều tra, truy tố, xét xử; Bị can, bị cáo phạm tội xâm phạm an ninh quốc gia và có đủ căn cứ cho rằng nếu không tạm giam đối với họ thì sẽ gây nguy hại đến an ninh quốc gia.

Một số tình tiết nghi vấn

Sáng 27-8, báo chí đã gặp được bà Phan Thị Kim Thảo là mẹ cháu Lê Ngọc Diệp, khi bà đến làm thủ tục đón con về. Phía gia đình ông Lê Hồng Phong cho biết phía công an quận Hai Bà Trưng, Hà Nội đã đưa thông tin không đúng. Lực lượng công an ở Hà Nội đã không khám nhà ông Phong, mà đưa ông vào TP.HCM để bay ra Hà Nội làm việc tiếp. Riêng chiếc xe hơi của gia đình, bà Thảo đang trên đường từ TP.HCM lấy về.

Theo biên bản do ông Phạm Huy Sơn, cán bộ đội Cảnh sát điều tra kinh tế Công an quận Hai Bà Trưng (Hà Nội), lập nhưng để trống phần ghi ngày giờ, thì lúc 7g ngày 26-8 Công an quận Hai Bà Trưng đã mời Lê Hồng Phong về trụ sở Công an phường Tân Phú (quận 7, TP.HCM). Khi được mời về TP.HCM để làm việc các công an quận Hai Bà Trưng đã xuất trình các giấy tờ cần thiết có liên quan để ông Phong biết và chấp hành.

Ông Phong đã chấp hành theo giấy mời của Công an quận Hai Bà Trưng nhưng do đang đưa con đi học mẫu giáo nên công an đã yêu cầu ông gửi con vào Trường mầm non Tuổi Thơ. Tuy nhiên – theo biên bản - ông Phong nói: “Con em nó mến em lắm, chiều 16g cháu về, nếu không có bố thì cháu khóc lắm. Em thương con em lắm, các anh cho em đưa cháu đi cùng, em cam đoan không làm ảnh hưởng đến công việc của các anh và em sẽ bảo người nhà đến đưa cháu về”. Sau đó ông Phong cho con vào ô tô và lên xe lái, nhưng cháu Diệp khóc nhiều nên đã vào ghế sau ngồi với con và bảo một đồng chí Công an quận Hai Bà Trưng lái giúp…

Cũng theo biên bản, đến chiều 26-8, Công an quận Hai Bà Trưng thực hiện lệnh khám xét với ông Phong về hành vi làm giấy tờ, tài liệu giả và có đưa cháu Diệp về cùng.

Đại tá Phạm Duy Khang cho báo chí biết là ông không ký vào biên bản bàn giao cháu bé con ông Phong cho gia đình vì “không thể ký vì hôm qua tôi đã báo có vụ bắt cóc”.

Tiền lệ rất xấu

Như lời đại tá Phạm Duy Khang thì vụ “bắt khẩn cấp” (công an quận Hai Bà Trưng nói là “mời”!) như trên là sai quy trình. Còn đại tá Đinh Huy Hoàng, Trưởng Công an  quận Hai Bà Trưng thì, “đây là chuyên án riêng và được đơn vị thực hiện đúng các quy trình”.

Nếu làm vậy mà là đúng quy trình, thì tiền lệ rất xấu có thể bắt đầu: công an ở địa phương khác nhau đến bắt người theo đúng quy trình là… không báo cáo Công an tỉnh, thành phố… Bắt nhau cứ loạn xạ. Rồi mai đây từng công an địa phương phải tung quân đi… bắt công an, vì tưởng đó là những tên bắt cóc. Nguy hiểm hơn là mai đây người dân nghĩ rằng bọn bắt cóc chính thị là… công an, hoặc người của công an, nên không báo công an chi cho ầm ỉ, cho thêm tốn tiền thuế của dân như vụ xảy ra hôm sáng 26-8 rồi ở La Gi.

Đúng là loạn hết cả rồi !