Kinh tế Việt Nam vẫn trong đường hầm, chưa thấy ánh sáng

Khai thác dầu ở thềm lục địa Việt Nam.
Năm nay, Việt Nam dự trù hút thêm một triệu tấn dầu thô. (VnExpress)

Tăng trưởng chưa thực sự bền vững. Tuy tăng trưởng của quý một năm nay được ước tính là tăng 5,1% so với cùng kỳ năm ngoái nhưng vẫn là mức thấp nhất trong nhiều năm vừa qua.

Đó là nhận định mà Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Việt Nam nêu trong Báo cáo Thẩm tra “Báo cáo đánh giá bổ sung kết quả phát triển kinh tế – xã hội năm 2016 và tình hình triển khai nhiệm vụ những tháng đầu năm 2017” của chính phủ Việt Nam.

Theo tường thuật của báo chí Việt Nam về ngày họp đầu tiên của kỳ họp thứ ba, ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Việt Nam, nhận định, với bối cảnh như hiện nay, mức độ tăng trưởng của kinh tế Việt Nam trong năm nay rất khó có thể đạt chỉ tiêu mà Quốc hội Việt Nam đã đề ra (GDP tăng 6,7%).

Tuy nhiên ông Thanh khuyến cáo, chính phủ Việt Nam không nên chuyên chú vào mức độ tăng trưởng. Điều cần phải chú ý là chất lượng tăng trưởng và phải bảo đảm yếu tố phát triển bền vững.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Việt Nam cho rằng, kinh tế Việt Nam lao đao vì phụ thuộc quá nhiều vào hoạt động khai khoáng, đến nay vẫn chưa tìm được động lực thay thế công nghiệp khai khoáng. Tài nguyên (gỗ, cát,…) vẫn bị khai thác theo kiểu mà ông Thanh ví von là “tận khai, tận diệt” gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cả cho sinh hoạt lẫn sinh kế của dân chúng, làm rối loạn an ninh trật tự và suy giảm khả năng phòng, chống thiên tai. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Việt Nam đó là hệ quả của việc “buông lỏng quản lý” để cho các nhóm lợi ích chi phối khiến chính sách không còn hiệu lực.

Tuy vốn đầu tư trực tiếp của các doanh nghiệp ngoại quốc (FDI) vẫn là một nguồn lực quan trọng đối với kinh tế Việt Nam nhưng theo ông Thanh, hệ thống công quyền Việt Nam mới chỉ dành cho các doanh nghiệp FDI vô số ưu đãi chứ chưa khai thác được các yếu tố tích cực khác từ các doanh nghiệp FDI để hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là về công nghệ.

Trong khi đó, qui mô của các doanh nghiệp Việt Nam tiếp tục teo tóp, hệ thống doanh nghiệp Việt Nam thiếu trụ cột, thiếu tính cạnh tranh, thiếu tính liên kết và khả năng sáng tạo thấp.

Một yếu tố khác cũng được ông Thanh nêu ra là sự bất cập của chính sách đất đai hiện hành, sự bất cấp này khiến ngân sách thiệt hại nặng nề vì không thu được chênh lệch địa tô, mặt khác khiến việc thu hồi, đền bù trở thành thiếu minh bạch, thiếu hợp lý, tạo thành xung đột lợi ích kéo dài, gây mất ổn định xã hội.

Năm ngoái, mức độ tăng trưởng của kinh tế Việt Nam không đạt chỉ tiêu. Hồi tháng 4 vừa qua, khi họp với đại diện các hiệp hội, tập đoàn, tổng công ty nhà nước để “tìm giải pháp ép nền kinh tế đạt chỉ tiêu tăng trưởng”, chính phủ Việt Nam đã tính đến chuyện “ép” để đạt cho bằng được mức độ tăng trưởng kinh tế mà Quốc hội Việt Nam đề ra. Cuối cùng giải pháp duy nhất được nhiều cá nhân tán thành là khai thác thêm dầu thô.

Bộ Công Thương Việt Nam ước tính, nếu khai thác thêm một triệu tấn dầu thô (hiện là 12,28 triệu tấn) và giá dầu thô trên thị trường thế giới ở mức 55 Mỹ kim/thùng thì tổng doanh thu cả năm sẽ khoảng 450.000 tỉ đồng, tăng thêm so với dự tính khoảng 12.000 tỉ đồng.

Tuy nhiên chẳng ai dám đoan chắc giá dầu thô trên thị trường thế giới sẽ ổn định ở mức mà chính phủ Việt Nam mong muốn. Vài năm gần đây, một trong những lý do khiến Việt Nam không cân đối được ngân sách, bội chi, phải vay mượn để chi tiêu là vì giá dầu thô trên thế giới liên tục sụt giảm.

Mới đây, Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế của Quốc hội Việt Nam, chính thức khuyến cáo, cần cân nhắc kỹ lưỡng việc chọn tăng sản lượng khai thác dầu thô và hoạt động khai khoáng như một giải pháp nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng vì lợi bất cập hại.

Nguồn: Theo Người Việt