Cựu cố vấn Bolton: Ông Trump nhờ Tập Cận Bình giúp để tái đắc cử

18 tháng 6 2020

Bản quyền hình ảnh Reuters Image caption Ông Bolton phủ nhận cáo buộc rằng cuốn sách có chứa thông tin mật

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tìm cách nhờ ông Tập Cận Bình, lãnh đạo Trung Quốc, giúp mình tái đắc cử. Cuốn sách mới của cựu cố vấn an ninh quốc gia John Bolton tiết lộ.

Ông Bolton nói ông Trump muốn Trung Quốc mua sản phẩm nông nghiệp từ nông dân Mỹ, theo thông tin chi tiết về cuốn sách sắp tới được truyền thông Mỹ xem trước.

Ông cũng nói rằng ông Trump "vẫn chưa hiểu rõ cách điều hành Nhà Trắng".

Chính quyền Trump đang cố gắng ngăn chặn không cho cuốn sách được phát hành.

Việc xuất bản có thể bị ngăn chặn?

Cuốn sách sách dày cộm 577 trang của John Bolton, The Room Where It Happened, dự định được bán vào ngày 23 tháng 6.

Nhưng tối thứ Tư, Bộ Tư pháp đã tìm cách nhờ một thẩm phán ra lệnh khẩn cấp để chặn việc phát hành cuốn sách.

Nhà xuất bản, Simon & Schuster, cho biết trong một tuyên bố: "Việc nộp đơn tối nay của chính phủ là một hành động phù phiếm vô ích và mang động cơ chính trị."

Simon & Schustercho biết hàng trăm ngàn cuốn sách đã được phân phối trên toàn thế giới và lệnh cấm sẽ không đạt được kết quả gì.

Trong khi đó, ông Trump đã gọi vào một chương trình của Fox News và nói về John Bolton rằng: "Ông ấy đã vi phạm luật. Đây là thông tin mật, và ông ấy không được phép công bố".

"Ông ấy là một người chẳng ra gì", Tổng thống nói thêm. "Tôi đã cho ông ấy một cơ hội."

Nhà chính sách đối ngoại "diều hâu" gia nhập Nhà Trắng vào tháng 4 năm 2018 và rời đi vào tháng 9 năm sau, nói ông đã quyết định thôi làm cố vấn an ninh quốc gia. Tuy nhiên, Tổng thống Trump cho biết ông đã sa thải ông Bolton vì bất đồng ý kiến "mạnh mẽ" với Bolton.

Phân tích của Anthony Zurcher

Phóng viên Bắc Mỹ

Một mặt, những điều John Bolton tiết lộ trong cuốn sách mới của mình có vẻ hơi quen thuộc.

Đây không phải là lần đầu tiên một cựu cố vấn hoặc trợ lý hiện tại ẩn danh của Donald Trump đưa ra những giai thoại về một tổng thống dường như không quan tâm đến các chi tiết trị nước và không hiểu biết các vấn đề cơ bản của chính sách đối ngoại. Trong gần ba năm rưỡi, đã có những câu chuyện phong phú về một Nhà Trắng đầy rẫy những cuộc đấu tranh nội bộ.

Tuy nhiên, cuốn sách của ông Bolton vượt ra khỏi vùng đất trù phú này, khi vẽ nên một chân dung rộng rãi về một tổng thống sẵn sàng bẻ cong chính sách đối ngoại để thúc đẩy chương trình nghị sự chính trị trong nước và cá nhân. Đây là tâm điểm vụ luận tội Trump của đảng Dân chủ tại Hạ viện vào tháng Giêng năm nay.

Ông Bolton xác nhận cáo buộc của Hạ viện rằng tổng thống muốn việc từ trì hoãn viện trợ quân sự nhằm gây được áp lực với để bắt Ukraine cung cấp thông tin gây tổn hại cho đối thủ Dân chủ Joe Biden. Ông nói thêm rằng các thỏa thuận của Trump với Trung Quốc cũng được thực hiện với mục đích tái đắc cử và ông đã nhiều lần can thiệp để hỗ trợ những lãnh đạo chuyên quyền thân có quan hệ gần gũi với ông trên khắp thế giới.

Các đảng viên Cộng Hòa cho rằng đây là tác phẩm của một nhân viên bất mãn đang tìm cách bán sách, trong khi phía Dân chủ thì hằm hè rằng Bolton lẽ ra phải tự nguyện tung quả bom này ra trong quá trình luận tội Trump. Tất nhiên là thuyền đã giong buồm, nhưng cuốn sách vẫn là một cú cắn đau điếng, làm xáo động một chiến dịch tranh cử tổng thống vốn đang tìm cách giữ thăng bằng khi mà còn chưa đầy năm tháng nữa là tới ngày bầu cử.

Bolton cáo buộc gì về cuộc gặp với Tập?

Những cáo buộc đề cập đến cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập tại Hội nghị thượng đỉnh G20 ở Osaka, Nhật Bản, vào tháng Sáu năm ngoái.

Chủ tịch Trung Quốc phàn nàn rằng một số nhà phê bình Trung Quốc từ Hoa Kỳ đang kêu gọi một cuộc chiến tranh lạnh mới, ông Bolton nói trong một đoạn trích từ cuốn sách được đăng trên tờ New York Times.

Bản quyền hình ảnh Getty Images

Bolton nói ông Trump cho rằng ông Tập đang đề cập đến các đối thủ Dân chủ của mình.

"Trump, thật đáng kinh ngạc, đã chuyển cuộc trò chuyện sang cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sắp tới [năm 2020], ám chỉ khả năng kinh tế của Trung Quốc và cầu xin ông Tập đảm bảo để ông sẽ giành chiến thắng", ông Bolton nói.

"Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của nông dân và việc tăng mua đậu nành và lúa mì của Trung Quốc trong kết quả bầu cử."

Khi ông Tập đồng ý biến các cuộc thảo luận về nông sản thành ưu tiên trong các cuộc đàm phán thương mại, ông Trump đã gọi ông là "nhà lãnh đạo vĩ đại nhất trong lịch sử Trung Quốc".

Phát biểu vào tối thứ Tư, Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer đã tranh luận về cáo buộc của ông Bolton, nói rằng yêu cầu được giúp đỡ trong cuộc tái tranh cử "không bao giờ xảy ra".

Ông Bolton cũng đề cập đến một cuộc trò chuyện trước đó tại bữa tiệc khai mạc của hội nghị thượng đỉnh, trong đó Trump và Tập đã thảo luận về việc xây dựng các trại ở khu vực phía tây Tân Cương của Trung Quốc.

Ông Trump nói rằng cứ nên xúc tiến việc xây dựng vì đó "chính xác là điều phải làm".

Trung Quốc đã bắt giữ khoảng một triệu người Uighur (Duy Ngô Nhĩ) và các dân tộc thiểu số khác trong các trại giam để trừng phạt và cải tạo tư tưởng.

Chính quyền Trump đã công khai chỉ trích cách đối xử với người Duy Ngô Nhĩ của Trung Quốc và vào hôm thứ Tư, Tổng thống đã ký luật cho phép các biện pháp trừng phạt của Mỹ đối với các quan chức Trung Quốc chịu trách nhiệm trong việc đàn áp người Hồi giáo ở tỉnh Tân Cương.

Joe Biden, đối thủ đảng Dân chủ của ông Trump trong cuộc bầu cử tháng 11 năm nay đã nói trong một tuyên bố về cuốn sách: "Nếu những điểm này là đúng, thì nó không những đáng ghê tởm về mặt đạo đức, mà còn là sự vi phạm bổn phận thiêng liêng của ông Trump đối với nhân dân Mỹ."

Bolton nói gì về Ukraine?

Ông Bolton nói cuộc điều tra luận tội tổng thống có thể đã có một kết quả khác nếu nó nằm ngoài vấn đề Ukraine và điều tra các trường hợp can thiệp chính trị khác.

Vào tháng Giêng, Tổng thống Trump bị luận tội vì trì hoãn viện trợ quân sự cho Ukraine để gây sức ép lên Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, bắt ông đầu một cuộc điều tra tham nhũng đối với ông Biden và con trai ông - Hunter.

Tổng thống đã bác bỏ các hành vi sai trái và được tha bổng sau một phiên tòa kéo dài hai tuần mà không có lời khai của bất kỳ nhân chứng nào, tại Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát vào tháng Hai.

Ông Bolton - người bị đảng Dân chủ chỉ trích vì từ chối làm chứng cho các phiên điều trần - không thảo luận trong cuốn sách của ông về việc liệu ông có nghĩ hành động của ông Trump đối với Ukraine là nên bị luận tội hay không.

Cuốn sách của ông chứa một số cáo buộc bùng nổ khác:

'Ồ, bạn là một cường quốc hạt nhân à?'

Trong số những điều khác, ông Trump bị cáo buộc đã không biết Vương quốc Anh là một cường quốc hạt nhân.

Vấn đề nguyên tử của Anh đã được một trong những quan chức của Thủ tướng nước Anh đề cập đến trong một buổi họp với Theresa May năm 2018.

Theo cuốn sách, ông Trump nói: "Ồ, bạn là một cường quốc hạt nhân à?" Ông Bolton nói rằng ông có thể thấy rằng "đây không phải câu nói đùa".

Ông Trump cũng từng hỏi cựu tổng giám đốc John Kelly rằng Phần Lan có phải là một phần của Nga không, ông Bolton viết.

Xâm chiếm Venezuela sẽ rất 'tuyệt'

Ông Trump nói rằng việc xâm chiếm Venezuela sẽ rất "tuyệt", theo cuốn sách, và rằng quốc gia Nam Mỹ này "thực sự là một phần của Hoa Kỳ".

Nhưng ông Trump không nhiệt tình lắm về cuộc xâm lược khác. Về cuộc xung đột ở Afghanistan, ông Trump được trích dẫn trong cuốn sách rằng: "Điều này được thực hiện bởi một người ngu ngốc tên là George Bush".

Ông Bolton viết rằng trong một cuộc điện đàm tháng Năm 2019, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đưa ra một "màn trình diễn tuyên truyền kiểu Xô Viết tuyệt vời" bằng cách ví nhà lãnh đạo phe đối lập Venezuela Juan Guaidó vớ ứng cử viên tổng thống đảng Dân chủ năm 2016 Hillary Clinton, điều "đã thuyết phục được Trump".

Mục tiêu của ông Putin là bảo vệ đồng minh của mình, Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro, ông Bolton viết. Năm 2018, ông Trump đã dán nhãn cho người cánh tả Maduro là một kẻ độc tài và áp đặt các biện pháp trừng phạt, nhưng Maduro vẫn bám lấy quyền lực.

Trong một cuộc phỏng vấn với ABC News sẽ được phát sóng đầy đủ vào Chủ nhật này, ông Bolton nói về ông Trump: "Tôi nghĩ rằng Putin nghĩ ông có thể dễ dàng thao túng Trump."

'Đây là một nơi tồi tệ'

Ông Bolton viết rằng nhiều phụ tá thân cận nhất của tổng thống đã chê bai ông.

Khi đến Nhà Trắng, ông Bolton nói ông Kelly đã cảnh báo ông: "Bạn không thể tưởng tượng được tôi muốn ra khỏi nơi đây như thế nào. Đây là một nơi tồi tệ để làm việc, như bạn sẽ thấy."

Trong cuộc họp năm 2018 giữa ông Trump với nhà lãnh đạo Triều Tiên, Ngoại trưởng Mike Pompeo đã gửi cho ông Bolton một ghi chú nói về tổng thống nói rằng: "Ông ta rất nhảm."

Ông viết rằng ông Pompeo, thường được mô tả là một người trung thành với Trump, là một trong những phụ tá từng nghĩ đến việc từ chức trong sự thất vọng ghê tởm khi làm việc cho tổng thống.

Ông Bolton viết rằng tổng thống "nhìn đâu cũng thấy âm mưu, và vẫn chưa hiểu rõ cách điều hành Nhà Trắng, chứ đừng nói đến chính phủ liên bang khổng lồ".

Nhà báo phải bị 'xử tử'

Theo những gì Bolton viết, trong cuộc họp năm 2019 tại New Jersey, ông Trump nói các phóng viên - một số tổ chức mà ông thường mô tả là tin giả - cần phải tiết lộ nguồn tin của họ hoặc đối mặt với án tù

"Những người này nên bị xử tử. Họ là những kẻ đê tiện", ông Trump được trích lời.

https://www.bbc.com/vietnamese/world-53088686