Cụ Phan Chu Trinh và 10 điều bi ai của dân tộc Việt Nam

Điều bi ai thứ 10: Trong khi họ làm việc quan cốt ích nước lợi dân, đúng là “đầy tớ” của dân, được dân tín nhiệm; thì ta lo xoay xở chức quan để no ấm gia đình, vênh vang hoang phí, vơ vét áp bức dân chúng…

Than ôi, điều bi ai thứ 10 cụ Phan nói ở thời thực dân là quá đúng. Thời cộng sản lại càng đúng hơn nữa! 

Cụ Phan Chu Trinh sinh ngày 09.09.1872 tại Tây Lộc, Tiên Phước, Tam Kỳ (nay là Tam Lộc, Phú Ninh) tỉnh Quảng Nam, mất ngày 24.03.1926. Cho đến thập niên thứ 2 của thế kỷ XXI, Cụ là người Việt Nam duy nhất nhìn thấy trước cảnh “dịch chủ tái nô” nghĩa là “chủ thì đổi mà dân vẫn làm nô lệ”... Để tránh điều này, Cụ đã chỉ ra con đường giành độc lập và tự do cho dân tộc phải bắt đầu từ “khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh”. 

Theo Cụ, nhiệm vụ cấp bách đối với xã hội Việt Nam phải là:

§  Khai dân trí: bỏ lối học tầm chương trích cú, mở trường dạy chữ Quốc ngữ, kiến thức khoa học thực dụng, bài trừ hủ tục xa hoa.

§  Chấn dân khí: thức tỉnh tinh thần tự lực tự cường, mọi người giác ngộ được quyền lợi của mình, giải thoát được nọc độc chuyên chế.

§  Hậu dân sinh: phát triển kinh tế, cho dân khai hoang làm vườn, lập hội buôn, sản xuất hàng nội hóa…

Những nhiệm vụ ấy cấp bách vì, với nhận xét tinh tế và xác đáng về các đặc điểm thâm căn cố đế của người Việt, Cụ thấy dân tộc Việt Nam đang chìm trong 10 điều bi ai. 

Mười điều bi ai của dân tộc Việt Nam

1. Trong khi người nước ngoài có chí cao, dám chết vì việc nghĩa, vì lợi dân ích nước; thì người nước mình tham sống sợ chết, chịu kiếp sống nhục nhã đoạ đày.
2. Trong khi người ta dẫu sang hay hèn, nam hay nữ ai cũng lo học lấy một nghề; thì người mình chỉ biết ngồi không ăn bám.
3. Trong khi họ có óc phiêu lưu mạo hiểm, dám đi khắp thế giới mở mang trí óc; thì ta suốt đời chỉ loanh quanh xó bếp, hú hí với vợ con.
4. Trong khi họ có tinh thần đùm bọc, thương yêu giúp đỡ lẫn nhau; thì ta lại chỉ quen thói giành giật, lừa đảo nhau vì chữ lợi.
5. Trong khi họ biết bỏ vốn lớn, giữ vững chữ tín trong kinh doanh làm cho tiền bạc lưu thông, đất nước ngày càng giàu có; thì ta quen thói bất nhân bất tín, cho vay cắt cổ, ăn quỵt vỗ nợ, để tiền bạc đất đai trở thành vô dụng.
6. Trong khi họ biết tiết kiệm tang lễ, cư xử hợp nghĩa với người chết; thì ta lo làm ma chay cho lớn, đến nỗi nhiều gia đình bán hết ruộng hết trâu.
7. Trong khi họ ra sức cải tiến phát minh, máy móc ngày càng tinh xảo; thì ta đầu óc thủ cựu, ếch ngồi đáy giếng, không có gan đua chen thực nghiệp.
8. Trong khi họ giỏi tổ chức công việc, sắp xếp giờ nghỉ giờ làm hợp lý, thì ta chỉ biết chơi bời, rượu chè cờ bạc, bỏ bê công việc.
9. Trong khi họ biết gắng gỏi tự lực tự cường, tin ở bản thân; thì ta chỉ mê tín nơi mồ mả, tướng số, việc gì cũng cầu trời khấn Phật.
10. Trong khi họ làm việc quan cốt ích nước lợi dân, đúng là “đầy tớ” của dân, được dân tín nhiệm; thì ta lo xoay xở chức quan để no ấm gia đình, vênh vang hoang phí, vơ vét áp bức dân chúng…

Trong bài viết Hiện Trạng Vấn Đề trên Đăng cổ Tùng báo năm 1907, Cụ viết: “Không bạo động, bạo động tất chết! Không trông người nước ngoài, trông người nước ngoài tất ngu! Đồng bào ta, người nước ta, ai mà ham mến tự do, tôi xin có một vật rất quý báu tặng cho đồng bào, là “Chi Bằng Học”.

RẤT TIẾC, CỤ BỊ CHỤP MŨ 'CẢI LƯƠNG'. 
NGÀY NAY, 10 NHẬN XÉT BI AI CÓ THỂ LÀ CÁI CỚ ĐỂ RA ĐÒN HỘI ĐỒNG!